Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Orta Vadeli Program hakkında, “2023 yılında yaklaşık yaptığımız iddialarda bu yıl 1 trilyon doların üzerinde ulusal gelir görüyoruz. Şu an prestiji ile buna ulaşmış durumdayız” dedi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, bir dizi incelemelerde bulunmak için Rize’ye geldi. Yılmaz birinci evvel Rize Valiliğinde ziyarette bulundu. Rize Belediyesi’ni ziyaret eden Yılmaz, oradan da AK Parti Rize Vilayet Başkanlığını ziyaret etti. Akabinde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Rize Ticaret Borsasında ‘Rize İş Dünyası Buluşması’ toplantısına katıldı. Toplantı öncesinde konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, basın mensuplarına Orta Vadeli Program hakkında bilgi verdi.
Orta Vadeli Program’ın kamu ve sivil toplum kuruluşlarıyla ortak akılla hazırlanmasının çok pahalı olduğunu kaydeden Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Biz şuna yürekten inanıyoruz. İstişare ve ortak akıl hakikat siyasetlerin tayin edilmesinde çok tesirli olduğu üzere siyasetlerin sahiplenerek hayata geçirilmesi bakımından da çok çok değerli. Dolaysıyla bende bugün orta vadeli programdan sonra birinci kez bir iş dünyası ile bir ortaya geldik. Geçtiğimiz çarşamba günü uzun bir müddettir üzerinde çalıştığımız orta vadeli programı tamamladık ve ilan ettik. Cumhurbaşkanımız şahsen bu programa katıldı. Dünyanın en düzgün programını da hazırlasanız ardında düzgün bir siyasi irade yoksa hiçbir mana tabir etmez. Zira planlar, programlar uygulanmadıkları sürece hayatımızda bir değişiklik meydana getirmez. Sayın Cumhurbaşkanımızın şahsen katılması ve en güçlü formda dayanağını söz etmesi bu programın en değerli tarafıdır. Kamu olarak, sivil toplum olarak ortak akılla hazırlamasının da tekrar değerli olduğuna inanıyorum. Bu süreçte şahsen ben, yaptığım toplantılarda, iş dünyasından, emek kesitinden, sendikalardan, finans kısmında tarım bölümünden, çeşitli kısımlardan arkadaşlarla bir ortaya geldim. Görüşmeler yaptım. İlgili bakanlarımız yeniden çok sayıda istişare toplatışı yaptılar. Bütün bunların sonucunu bu plana yansıttık. Bununla ilgili temel bir kadro konulara değinerek başlamak isterim” dedi.
“Depremin yaralarını saracağız”
Orta vadeli planda 4 temel hedefin olduğunun altını çizen Yılmaz, “Birincisi dünya tarihinde eşine az rastlanan, bizim tarihimizin de en büyük afeti olarak nitelendirebileceğimiz, Şubat’ta yaşadığımız sarsıntının yaralarını sarmak. Ve bir daha misal afetlerle karşılaşmamak için risklerimizi azaltmak. Bu planın birinci önceliği bu, çok büyük bir yük, hakikaten çok büyük bir yıkım, ancak inşallah bu yıl ve gelecek yıl yüklü olmak üzere bu harcamaları yapacağız. Ondan sonraki yıllar kademeli bir biçimde azalıyor. Ve bu zelzelenin yaralarını saracağız. Bu periyotta yaklaşık 3 trilyon lira bir harcamamız olacak sarsıntıyla ilgili, bunun 762 milyar lirası bu yıl merkezi idare bütçesinden, gelecek yıl yeniden 1 trilyonun üzerinde bir harcamayı yalnızca merkezi idare bütçesinden yapacağız. İzleyen 2 yılda da harcamalarımızı yaparak tamamlayacağız. Bu çok güçlü bir dayanışmayı gerektiriyor. Bir devlet miller dayanışmasını gerektiriyor. Fakat bunu başardığımızda ülkemizi gelecek çok daha inançlı bir biçimde hazırlamış olacağız” sözlerini kullandı.
Depremin yaralarını sarmanın birinci gayeleri olduğunu ve zelzele için yapılan hiçbir harcamanın boşa harcama olmadığını da hatırlatan Yılmaz, “Depreme yaptığımız harcamalar, zelzelenin zararlını telafi etmek için yaptığımız harcamalar, gerek yeni konutlar, gerek alt yapıya yaptığımı yatırımlar birebir vakitte ülkemizin geleceğine yaptığımız yatırımlardır. Yani bunlar boşa giden harcamalar değil, çok daha bünyemizi güçlendirmiş bir halde geleceğe yürüyeceğiz. Bu bizim birinci maksadımız. Ayrıyeten bu bölgemizin de sel, heyelan üzere afet sorunu var. Riskleri azaltıcı yatırımlar yapmak. Bu programımızın en kıymetli maksatlarından biridir. Bir bölgede zelzele olur. Başkasında sel olur. Bir diğerinde öbür türlü bir afet olabilir. Lakin bizim riskleri evvelce tespit edip, kriz idaresinde risk idaresine geçmemiz lazım ki çok daha tesirli bir formda bu süreçleri yönetelim” dedi.
“İkinci temel hedefimiz makro ekonomik istikrarı sağlamak konut enflasyonu orta vadede, orta vade dediğimiz, 2026’da tek haneli rakamalar düşürmek”
Gelecek yıldan itibaren enflasyon sayısının tek haneli sayılara düşeceğini de hedeflediklerini kaydeden Yılmaz, “İkinci temel maksadımız makro ekonomik istikrarı sağlamak mesken enflasyonu orta vadede, orta vade dediğimiz, 2026’da tek haneli rakamalar düşürmek. Son periyotlarda memleketler arası konjonktür nedeniyle gerek, kurdaki hareketlilik gerek gerçek fiyatlardaki gelişmeler ve gerekse gelir önlemlerimiz nedeniyle bir çok faktör var. Süreksiz olarak enflasyonda bir artış kelam konusu bu sene lakin bu geçiş periyoduna has bir artış. Kalıcı bir artış olmayacağını öngörüyoruz. Gelecek yıldan itibaren kademeli bir halde enflasyonun düşeceğini ve 2026’da yüzde 8,5 üzere tek haneli sayılara döneceğimizi düşünüyoruz. İddia ediyoruz. Ve bunun gerisinde olağan ki politikalarımız var” sözlerini kullandı.
Tüketim yüklü büyümeden üretim ve yatırım emelli bir büyümeye hakikat dönüşüm olacağını kelamlarına ekleyen Yılmaz, “3’üncüsü bunu yaparken, sarsıntının yaralarını sararken ve enflasyonla çaba ederken büyümeyi de hiçbir biçimde ihmal etmeyeceğiz. Sayın Cumhurbaşkanımızın daima üstünde durduğu istihdam, üretim ve ihracat perspektifi içinde büyüme ve istihdamı da devam ettireceğiz. Fakat şöyle bir farkla bu periyotta büyümenin kompozisyonunda önemli bir değişim olacak. Tüketim yüklü bir büyümeden, yatırım, üretim ve ihracat yük bir büyümeye hakikat bir dönüşüm yaşayacağız. Yani enflasyonu olumsuz etkileyen bir büyüme değil, tamam bilakis arz artışı sağlayarak konut ihracatla döviz çıkarı sağlayarak enflasyonla gayretimize katkı veren bir kompozisyona sahip bir büyümeyi öngörüyoruz. Bunları niçin yapıyoruz? İnsanımızın geleceğe daha inançlı bakması için toplumsal, toplumsal refah için yapıyoruz. Münasebetiyle toplumsal adalet ve toplumsal refah yeniden bu programımızın en temel ögelerinden biridir. Bütün önlemlerimizi alırken gelir seviyesi düşük kısımları, daha fazla kahır yaşayan bölümleri kesinlikle dikkate alarak, onları önceliklendirerek onların refahını nasıl artırabiliriz diye bir perspektifle bütün bu çalışmaları yürüteceğiz. Bu 4 temel maksat afetin yaralını sarmak enflasyonu tek haneye getirmek. Büyüme istihdamı devam ettirmek. Ve toplumsal adalet ve refahı geliştirmek. Bu 4 gayesi 3 tane temel hedefle gerçekleştireceğiz. Bu hedeflere giden 3 tane maksadımız olacak. Birincisi mali disiplin; sarsıntı harcamaları hariç olmak üzere zira onlar mecburen yapmamız gereken harcamalar. Yapısal bir bozulmaya yol açmadan bütçemizde yolumuza devam edeceğiz. Bu yıl ve gelecek yıl sarsıntı harcamaları yüklü olduğu için ister istemez bütçemizdeki açık yüksek olacak, ulusal gelire oranla yüzde 6,5 civarlarına çıkmış olacak. Lakin çabucak izleyen yıllarda bir düşüş trendine girecek. Ve 2026 yılında yüzde 3’ün altında bütçe açığıyla Türkiye yoluna devam edecek” dedi.
“Kamuda mali disiplini koruyacağız”
Tasarrufun kaynakları daha verimli kullanmaktan geçtiğini kaydeden Yılmaz, “Kamuda kaynaklarımızı çok daha tesirli, verimli ve önceliklere çok daha dikkat ederek kullanacağız. Tasarruf son derece değerlidir. Geçmişte Kalkınma Bakanı olan bir arkadaşınız olarak şunu tabir etmek isterim, tasarruf kaynakları kullanmamak değildir. Kaynakları gerçek önceliklere, gerçek alanlara teksif etmek ve verimli kullanmaktır. Biz bu anlayış içinde olacağız. Hem gelir politikalarımız de hem de harcama politikalarımızda, kamuda mali disiplini koruyacağız. Gelir politikalarımızı uygularken, bahsettiğim üzere gelir seviyesine nazaran katkı anlayışını kesinlikle dikkate alacağız. İkinci temel aracımız para siyasetleri. Bu periyodun kaidelerine uygun bir biçimde para politikalarımızda birtakım güncellemeler gerçekleştiriyoruz. Enflasyonla çaba, fiyat istikrarını sağlama gayesi doğrultusunda merkez bankamız vazifesini yapmak durumunda. Kendi değerlendirmeleri neyse datalara bakarak, gelişmelere bakarak yapacak. Tabi ki hükümetimizin makro çerçevede çizdiği gayelere bağlı kalmak kaydıyla merkez bankamızda araç bağımsızlığı çerçevesinde üzerine düşeni yapıyor. Para siyaseti ve maliye siyasetleri çok değerli lakin yetmez. Buna üçüncü bir öge olarak yapısal ıslahatları ek ettik. Artık bunların ayrıntısına girmek istemiyorum. Bunlarında bir kısmını kanun gerektirdiği için meclisimizin takdirine sunacağız. Bir kısmı idari kararlı olacağı için hükümetimiz bakanlıklarımız bu işleri yapacak. Sonuçta bir dönüşüm sağlayacağız” formunda konuştu.
“Yaptığımız kestirimlerde bu yıl 1 trilyon doların üzerinde ulusal gelir görüyoruz”
Türkiye’nin dünyaya nazaran 2 puan daha fazla büyüdüğüne dikkat çeken Yılmaz, “2023 yılında yaklaşık yaptığımız varsayımlarda bu yıl 1 trilyon doların üzerinde ulusal gelir görüyoruz. Şu an prestiji ile buna ulaşmış durumdayız. Geriye dönük 12 aylık hesap yaptığımızda birinci sefer Türkiye 1 trilyon doları aşmış durumda. Bu yılsonunda 1 trilyon 60 küsurlu sayılara gelmiş olacak. Bu sayılarla milyar dolar bazında dünyanın en büyük 17’inci ülkesi pozisyonundayız. Satın alma gücüne nazaran ise 11’inci ülke pozisyonundayız. Son 20 yılda yıllık ortalamalara nazaran Türkiye yüzde 5,5 büyüdü, dünya yüzde 3,6 büyüdü. Türkiye dünyanın aşağı üst 2 puan üzerinde büyüdü. Bu büyük bir muvaffakiyettir. Önümüzdeki periyot için dünyada da bizde de aşağı istikametli bir ivme var. Dünya büyümesi yüzde 3’ler civarına geliyor, ticaret maalesef daha da daralıyor. Türkiye’de ise zelzelenin tesirlerine karşın ortalama 4,5 büyüme suratını bu devirde gerçekleştirmeyi düşünüyoruz. Bunun sonucunda 2026 yılında 1,3 trilyonu aşan bir ulusal gelirimiz olacak diye kestirim ediyoruz. Bu türlü olduğu vakit, o gün ki kişi başına da böldüğümüzde 14 bin 855 dolarlık bir kişi başına gelir hedefliyoruz. Bu da bizi yüksek gelirli ülkeler ligine dahil ediyor. Dünya bankasının yaptığı bir hesaplama var. Ütün ülkeleri sınıflandırıyor. Düşük gelirli ülkeler, alt orta gelire sahip ülkeler, üst orta gelire sahip ülkeler, yüksek gelirli ülkeler formunda. Orada eşik kıymet 13 bin 845 dolar. Yani bir ülke kişi başına gelirini 13 bin 835 doların üzerine çıkardığında dünya bankası kriterlerine nazaran yüksek gelirli ülkeler ligine geçmiş oluyorsunuz. Türkiye bu plan devrinde inşallah bunu başaracak” dedi.
“Bu devrin sonunda inşallah yine tek haneli enflasyonu göreceğiz”
14 Mayıs’ta yapılan genel seçimlerle siyasi belirsizliğin ortadan kalktığı üzere teknik manada da belirsizliklerin ortadan kaldırıldığında öngörülebilir arttırılacağını söz eden Yılmaz konuşmasının devamında, “Yıllık 900 bin ek istihdam, periyot boyunca da 2,7 milyon istihdam ön görüyoruz. Ancak buna karşın işsizlikte çok büyük bir gerileme olmayacak zira iş gücüne iştirakte yüksek iştirakler ön görüyoruz. Bu devrin sonunda inşallah tekrar tek haneli enflasyonu göreceğiz. Bunu geçmişte başardık yeniden başaracağız. İhracat ve turizmde kıymetli sayılar göreceğiz. 2026 itibariyle ihracatımızın 300 milyar doların üzerine çıkmasını, turizm gelirlerimizin de 70 milyar doları aşmasını bekliyoruz. Bu yıl yüzde 4 çerçevesinde beklediğimiz cari açığımızın önümüzdeki periyotta kademeli olarak düşerek 2026’da yüzde 2’ler civarına gelmesini bekliyoruz. Ondan sonraki yıllarda da inşallah Türkiye cari fazlayı yakalayacaktır. Yapısal reformlarımız sonuç verdikçe, güç başta olmak üzere bu dönüşümler meyvelerini verdikçe Türkiye farklı bir yapısal dönüşümü gerçekleştirecektir diye inanıyoruz. Dünyanın bu sıkıntı devrinde en büyük talihimiz siyasi itimada ve istikrara sahip olmamızdır. Geçen mayıs ayında yapılan seçimlerde vatandaşımız siyasi belirsizlikleri ortadan kaldırdı. Belirsizlik iktisadın düşmanıdır. Belirsizliğin olduğu yerde yatırım olmaz, belirsizliğin öngörüldüğü yerde iktisat gelişmez. Mayıs ayında siyasi belirsizlik ortadan kalktı, bu çalışmalarımızla da teknik olarak belirsizlikleri ortadan kaldırıp öngörülebilirliği arttırıyoruz ve inşallah önümüzdeki periyotta bunun meyvelerini, sonuçlarını daima birlikte göreceğiz. Artık dış dünyadan daha fazla kaynak akışının olacağı bir periyoda yanlışsız gidiyoruz. Rezervlerimizde şimdiden belirli bir birikim sağlandı. Önümüzdeki devirde bu inşallah daha da artarak devam edecek. Türkiye istikrarlı bir ülke, güçlü bir ülke, genç nüfusu olan, teşebbüsçüsü olan, eşsiz bir coğrafyası olan, büyük potansiyelleri olan bir ülke, tarımda, endüstride, turizmde, öteki hizmet bölümlerinde çok çeşitli fırsatları olan bir ülke, inşallah daima birlikte kamusu ile, özeli ile, sivil toplumu ile, akademisi ile bütün toplumsak bölümlerin katkısıyla bu potansiyelleri daha güçlü bir halde harekete geçireceğiz. Türkiye yüzyılı dediğimiz cumhuriyetimizin 2. Yüzyılını güçlü bir biçimde inşa edeceğiz. Bu orta vadeli programımız Türkiye yüz yılının birinci orta vadeli programı” halinde konuştu.
