Kastamonu Üniversitesi’nde düzenlenen konferansta konuşan Kastamonu Vilayet Sıhhat Müdürü Uzm. Dr. Çağdaş Derdiyok, "Önlem alınmazsa 2050’de antimikrobiyal dirençten kaynaklı bir yılda vefat edecek insan sayısı 10 milyonu bulacak" dedi.
Kastamonu Üniversitesi konut sahipliğinde, Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen, Üniversite Öğrenci Toplulukları İş Birliği ve Dayanak Programı (ÜNİDES) çerçevesinde desteklenen Hayvancılık ve Yaban Hayatı Topluluğu’nun projesi çerçevesinde "Sağlıklı Hayattaki Kilit Rolümüz" bahisli konferans düzenlendi. Konferansa, Kastamonu Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Atalan, kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri, akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Konferans, sıhhat profesyonelleri ve öğrencilerin ağır iştirakiyle gerçekleştirildi.
Konferans, İhsangazi Belediyesi Düğün Salonu ve Devrekani TOBB Meslek Yüksekokulu’nda gerçekleştirilen oturumlarla başladı. Son olarak konferans, Kastamonu Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Sezai Karakoç Salonu’nda tamamlandı.
Konferansın açılışında konuşan İhsangazi Meslek Yüksekokulu (MYO) Müdürü Doç. Dr. Osman Topacoğlu, sağlıklı bir hayat için disiplinler ortası çalışmaların ehemmiyetini vurgulayarak, bu tıp tertiplerin bilimsel farkındalık oluşturmadaki rolüne dikkat çekti. Kastamonu Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Gençlik Hizmetleri Müdürü Efgan Dağlı ise gençlerin sıhhat ve sürdürülebilirlik mevzularında bilinçlenmesi gerektiğini belirterek, ÜNİDES programı kapsamında bu cins aktifliklerin artarak devam edeceğini tabir etti.
Proje Koordinatörü ve İhsangazi MYO Veterinerlik Kısmı Öğretim Vazifelisi Abdullah Şimşek’in moderatörlüğünde gerçekleştirilen konferansta, alanında uzman akademisyenler ve sıhhat profesyonelleri tarafından değerli sunumlar yapıldı.
"Ahırlarda oluşan mantarlar, hem insanlara hem hayvanlara bulaşabilen hastalık oluşturan türlerdir"
Kastamonu Üniversitesi İhsangazi MYO Müdür Yardımcısı ve Veterinerlik Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Gülay Giray, hayvancılık dalında değerli bir sorun olan ahırlardaki mikrofungal kontaminasyonun hem hayvan sıhhati hem de insan sıhhati üzerindeki olumsuz tesirlerini ele aldı. Mikrofungusların sporlarını havaya yayarak teneffüs yoluyla yahut deri temasıyla insan ve hayvan bedenine girebildiğini söyleyen Gülay, "Mikrofungal kontaminasyon, bilhassa hayvanlarla yakın temasta bulunan hayvan sahipleri ve meslek kümeleri için önemli sıhhat riskleri oluşturur. Veterinerler, ahır çalışanları ve çiftçiler, mantar sporlarının ağır olduğu ortamlarda çalıştıkları için bu risklere karşı daha savunmasızdır" dedi.
2019 yılında yapılan çalışmada dünyada yılda 1.5 milyon insanın fungal hastalıklar nedeni ile öldüğünü ve bu sayınında gitgide arttığını söyleyen Gülay, "Araştırıcılar ayrıyeten klinik olarak tesirli antifungal casusların eksikliği, çoklu ilaç direnci halk sıhhati için tehdit oluşturmuştur. Mikrofungal kontaminasyon tıpkı vakitte iş performansında düşüşe, üretim kalitesinde azalmaya ve ekonomik kayıplara yol açabilir. Mikrofungus kaynaklı hastalıkların tedavi maliyetleri ve iş gücü kaybı üzere sonuçlar, bilhassa hayvancılık kesiminde önemli ekonomik yükler oluşturabilir. Bu nedenle, ahır üzere ortamlarda mikrofungus kontaminasyonunun belirlenmesi, önlenmesi ve denetim altına alınması hem hayvan sıhhatini korumak hem de çalışanların güvenliğini sağlamak açısından kritik değere sahiptir" diye konuştu.
"2050’de antimikrobiyal dirençten kaynaklı bir yılda vefat edecek insan sayısı 10 milyonu bulacak"
Kastamonu Vilayet Sıhhat Müdürü Uzm. Dr. Çağdaş Derdiyok ise, "Tek Tıp, Tek Sıhhat Konseptinden Antimikrobiyal Direnç ve Halk Sağlığı" bahisli sunumunda, halk sıhhatini tehdit eden kıymetli bir sorun olan antimikrobiyal direncin arttığını ve bunun, hakikat kullanımla önlenebilecek bir durum olduğunu belirtti. Derdiyok, sağlıklı bir hayat sürdürebilmek için yalnızca hijyen ve beslenme üzere faktörlerin değil, tıpkı vakitte şuurlu ilaç kullanımı ve toplumda farkındalık oluşturmalarının da kritik olduğunu vurguladı. Antimikrobiyal dirençle uğraşta toplumun rolüne dair değerli tekliflerde bulunan Derdiyok, bireylerin sağlıklı ömür için şuurlu adımlar atmalarının gerekliliğine dikkat çekti.
1900’lü yıllarda ölümlerin büyük kısmının enfeksiyon yani salgın hastalıklardan kaynaklandığını belirten Derdiyok, "O devirde insanların hayat mühleti 40 yaşına kadar. Şu anda ise insanların hayat mühleti ortalama 70 yaşına yükselmiştir. 2023 yılında ise TÜİK datalarına nazaran deveran sistemindeki hastalıklar ön plana çıkıyor. Ölümlerin yüzde 33,4’ünü oluşturuyor. Düzgün huylu ve makus huylu tümörler yüzde 15, teneffüs sistemindeki hastalıklar yüzde 13,2 vefatları oluşturuyor" formunda konuştu.
Şarbon, tüberküloz, bruselloz, salmonellozis, Kırım Kongo (KKKA), kuduz, Hepatit-B hastalıklarının çiftçi, kasap, veteriner, sıhhat çalışanları, besiciler ve sütçüde görüldüğünü söyleyen Derdiyok, "Tarım ilacı ismi altında satılan eserlerin içeriğindeki etkin hususların büyük kısmı özünde zehirdir. Genel olarak kalıcı, biyobirikimli ve toksik tesirleri olan bu hususlar insan sıhhati üzerine akut ve uzun müddetli tesirlere neden olabilmektedir. Bu da göğüs, testis, prostat ve erkek üreme sistemi üzere hormona bağlı kanserlerin görülme sıklığının artması, hormon bozucularla ilişkilendirilmiştir. Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu (DEHB), duygulanım bozuklukları, anksiyete, depresyon, zeka geriliği ve gecikmiş zihinsel gelişim üzere çeşitli nörolojik bozuklukları içerir. Pestisit kullanımı bakımından yüksek riskli bölgelerde yaşayan erkek bebeklerde, düşük riskli bölgelerde yaşayanlara nazaran hipospadias, kriptorşidizm ve mikropenis manalı olarak daha yüksek tespit edilmiş, ayrıyeten düşük doğum yükü ve düşükler daha fazla görülmüştür. Bilhassa tarım personellerinin direkt teneffüs sistemine girebilecek aerosoller üretir.Tarım çalışanlarında yapılan çalışmalar öksürük, faranjit, bronşit, astım, teneffüs yetmezliği, pnömoni, nefes darlığı, nezle, sinüzit, burun tahrişi (kuruluk, hapşırma ve salgılar), oküler tahriş, kutanöz kaşıntı ve kontakt dermatit üzere dermo-solunum semptomlarında artışlar olduğunu göstermektedir" sözlerini kullandı.
"2050’de antimikrobiyal dirençten kaynaklı bir yılda vefat edecek insan sayısı 10 milyonu bulacak"
Tarımda kullanılan antibiyotiklerin insanı etkilediğini belirten Derdiyok, "Zoonoz hastalıklardan kaynaklanan yıllık vefat oranı dünyada 2 milyonun üzerinde. İnsan vefatları hastalıklar bazında düşünüldüğünde yüzde 25’inin enfeksiyonlardan kaynaklandığı ve bu enfeksiyonların da yüzde 60’tan fazlasının zoonotik olduğu tabir edilir. Münasebetiyle veteriner tabiplerin bu noktadaki çalışmaları toplum sıhhati açısından son derece kıymetlidir. Kovid-19’da 4-5 yıllık müddet içerisinde yaklaşık 6 milyon insan öldü. Tedbir alınmazsa 2050’de antimikrobiyal dirençten kaynaklı bir yılda vefat edecek insan sayısı 10 milyonu bulacak. Hasebiyle antibiyotiklerin şuurlu kullanılması gerekiyor. Antibiyotikler veteriner hekimlikte de beşeri hekimlikte de kullanılır. Ülkemizde antibiyotikler, en çok kullanılan ilaçlar içerisinde ve ne yazık ki bunların değerli bir kısmı gereksiz ya da yanlış kullanılıyor. Bilinçsiz antibiyotik kullanmak çocukların gelecekteki hastalıklarında tedavi imkanlarını bugünden ellerinden almak demektir. Antibiyotik tüketim düzeyine bakıldığında antibiyotik kullanımı en fazla ülke Türkiye’dir" dedi.
Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nden Prof. Dr. Zafer Gönülalan da sürdürülebilirliğin veteriner hekimlik uygulamalarındaki rolüne dikkat çeken bir sunum gerçekleştirdi. Çağdaş veterinerlik uygulamalarında çevresel faktörlerin dikkate alınması gerektiğini vurgulayan Gönülalan, sürdürülebilir yaklaşımların veteriner tıbbındaki kıymetini iştirakçilerle paylaştı. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nden Prof. Dr. Nurhan Ertaş Onmaz ise besin güvenliğinin sağlıklı ömür için en kritik ögelerden biri olduğunu tabir ederek, besinin üretim kademesinden tüketiciye ulaşana kadar geçirdiği süreçlerde hijyen ve kalite standartlarının nasıl korunması gerektiğini anlattı.