Petrolün yok, doğalgazın yok, yeteri kadar üretmiyorsun, dünya ölçeğinde bir markan yok. Tarımın, hayvancılığın bitmiş. Tamamen dışa bağımlı bir tüketim toplumu olmuşsun. Sahip olduğun değerlerin kıymetini de bil(e)memişsin İsrafta, şatafatta sınır tanımıyorsun. Ayranın yok içmeye tahtırevanla gidiyorsun işe...! Neyine güveniyorsun? Ne bekliyordun? Bu saltanat ilelebet devam mı edecekti? Gücünü üretimden almayan hiç bir ekonomi modeli uzun soluklu olmaz! Güler misin ağlar mısın? Birde gri listeden çıktık diye seviniyoruz! Eminim şimdi, Türkiye gri listeden çıktı diye bit pazarına nur yağacak! Yabancı sermaye yatırım yapmak için yalvaracak! Neden girmiştik o listeye? Gri listede Bulgaristan, Burkina Faso, Kamerun, Hırvatistan, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Haiti, Jamaika, Kenya, Mali, Mozambik, Namibya, Nijerya, Filipinler, Senegal, Güney Afrika, Güney Sudan, Suriye, Tanzanya, Vietnam ve Yemen var. Türkiye gibi bir ülkenin bunların arasında ne işi olur? Dünya bize gıpta etmeliydi. Avrupa bizi gerçekten kıskanmalıydı. Marka değerlerimiz olmalıydı. Market Cap(*) değeri yüksek şirketlerimiz dünya ile rekabet etmeliydi. Dünyanın Market Cap değeri en yüksek şirketleri arasında bizimde en az 1 şirketimiz olmalıydı. Şunların büyüklüklerine bakar mısınız? ☆ Apple (ABD): 2.153 trilyon dolar ☆ Saudi Aramco (Suudi Arabistan): 1.064 trilyon dolar ☆ Microsoft (ABD): 1.653 trilyon dolar ☆ Amazon (ABD): 1.606 trilyon dolar ☆ Alphabet (ABD): 1.169 trilyon dolar ☆ Facebook (ABD): 787.26 milyar dolar ☆ Tencent (Çin): 716.87 milyar dolar ☆ Alibaba (Çin): 713.62 milyar dolar ☆ Tesla (ABD): 658.79 milyar dolar ☆ Berkshire Hathaway (ABD): 525.67 milyar dolar. Her biri Borsa İstanbul'daki şirketlerimizin toplam değerinin kat kat üzerinde! Yukarıdaki ülkelerden ne eksiğimiz var? Dünyanın en yetenekli, en zeki gençleri bizde. Ne eksiğimiz mi var? Eğitim sistemimiz yetersiz. Teknik eğitimde ve fen eğitiminde dünyanın çok gerisindeyiz. Eğitimde fırsat eşitliğini sağlayamamışız. Yılda 60 milyar dolar net kâr eden Apple gibi, yılda 35 milyar dolar net kâr eden Samsung gibi, Yılda 6.5 Milyar dolar net kâr eden Wolkswagen gibi. 14 milyar dolar kâr eden Toyota gibi bir markamız olsaydı, şimdi ekonomiyi kurtarmak için yabancı sermayeden medet umar mıydık? Vergileri artırmak zorunda kalır mıydık? Emeklilerimizin büyük bölümü açlık sınırının yarısında ücretlerle yaşam mücadelesi veriyor. Madem her şey yolunda; hakları olanı, çalışırken ödedikleri primlerin karşılığını emeklilerimize neden veremiyoruz.? Marka yaratamam diyorsan, bari Allah'ın bir lütfu olan; toprağını, güneşini, su kaynaklarını değerlendirseydin. Modern ve bilinçli tarım yapsaydın. Dünyanın gıda üssü olsaydın. Bak kuraklık ve kıtlık dünyayı tehdit ediyor! Çok değil, 5/10 yıl önce bir tarım seferberliği hamlesi başlatmış olsaydık bugün bu krizleri.yaşar mıydık? Asgari ücretliler ve emekliler gözünü Temmuz zammına dikmişken, daha maaşlar ceplerine girmeden misliyle geri alınmaya başladı. Elektriğe gelen % 38 zam, akaryakıta gelen üst üste zamlar... Daha geride kimbilir neler var. Bu gidişin sonu yok! İngilizlerin güzel bir deyimi var; "Come down to earth" Gerçekçi olmayıp, hayal aleminde gezen, yüksekten uçan, palavra atanlar için kullanıyorlar. Ayakların yere değsin, sallama, atma...anlamına geliyor. "Ekonomi toparlanıyor, merkez bankası rezervlerimiz her geçen gün artıyor. Cari açık düşüyor. Gri listeden de çıktık! 22 yıldır şahlanıyorduk. Şimdi yeni bir şahlanış dönemine daha girdik!" Hadi hayırlı olsun. İthalatı azaltırsan cari açık geçici olarak düşecektir. Bunlar kısa süreli göstergeler. Ülke olarak ithalata bağımlı hale gelmişiz! Üretim ekonomisine dönmekten başka çaremiz yok. (*) Market Cap; Bir şirketin piyasa değeridir. Bir varlığın veya şirketin toplam değerini ifade eder. İlyas Erbay Kağıda Dokunan Kalem
