Sıcak ve nemli hava ile birlikte çöp kokusu hayatlarını çileye dönüştürdü
Trabzon’un Araklı ilçesi Taşönü Mahallesi’ndeki katı atık entegre ve bertaraf tesisinde dereye bırakıldığı iddia edilen atık su çevre sakinlerini isyan ettirdi. Dereye bırakılan atık suyun sıcak hava ve nem ile birlikte çevreye çok kötü kokular yaydığını belirten çevre sakinleri sorunun bir an önce çözülmesini bekliyor.
Bölgede geçtiğimiz günlerde yağan yağış ile birlikte Yanbolu deresi üzerinde yoğun çöpler dikkat çekerken konuyla ilgili konuşan Taşönü Mahallesi Muhtarı Burhan Çebi, "Çöp tesisinden dolayı defalarca ikaz edilmesine rağmen hala arıtma suyunu dereye bırakıyorlar. Bu suyun verilmesi bazen gece oluyor bazen gündüz oluyor ama sonuçtu bu durum var. Zaten bu suyun Yanbolu deresinden aşağı, Yeşilyalı’ya kadar inmesinin sebebi bu atık sularıdır. Burası için mesire alanı demiştiler, koku olmayacak demiştiler. Verilen sözler yerine getirilmedi. Benim köyümün nüfusu şu anda 550-600. Yan köylerimiz de var, onlar da çok yakın mesafedeler zaten, onları da sayarsak bu rakam 3000 kişiyi bile bulabilir. Yeşilçe’de, Arsin’in köylerinde, Araklı’nın köylerinde zaman zaman Araklı merkeze kadar bile bu koku iniyor" dedi.
Bu atık sularının Yanbolu Deresi ile birlikte denize ulaştığını ve denizin de kirletildiğini belirten Çebi "Yanbolu Deresi bitimindeki denize girenler çeşitli enfeksiyon hastalıkları geçiriyor. Ben bu durumu buna bağlıyorum. Bizim çocukluğumuz bu derelerde geçti, biz bugüne kadar hiç böyle şeyler duymamıştık. Denizden hiçbir zaman mikrop kapıldığını duymadık biz. Maalesef bu atıktan dolayı, bu şeyler yaşanmaya başlandı burada. Hep müracaatlar yapıldı, benden daha önceki muhtarlar da, buranın ileri gelen kişileri de müracaat etmişti. Ama hiçbir sonuç elde edilemedi. Yetkililer düzelecek diyorlar ama bir şeyin düzeldiği yok burada. Bana en son 3 ay demiştiler, şu an 5’inci aya girdik; bir ara koku çok kısa bir süre kesildi gibi oldu ama şu an telefonlarım susmuyor. Köy halkı bu durumdan rahatsız, yan köylerden dahil beni arıyorlar çok kötü koku var diye. Biz bunu diye diye bıktık, usandık. Sonuçta hiçbir devlet kurumu kesinlikle buraya doğru düzgün gelip bakmıyor. Rüzgar çok olduğu zaman koku burada yayılıyor. Biraz yağmur olduğunda ve sis oluştuğunda burayı koku sarıyor. Vatandaş arıyor beni penceremi açamıyorum diyor, yan köyler aynı şekilde. Artık buna bir ’Dur’ demeleri lazım" diye konuştu.
’Kalp hastaları iftarda ağır yemeklerden kaçınmalı’
Oruç tutabilen kalp hastalarına beslenme tekliflerinde bulunan Kardiyoloji Uzmanı Dr. Yunus Amasyalı, "Ramazan’da acil servise müracaatlar, iftar sonrası birinci birkaç saatte artmaktadır. Bunun iftarda tüketilen besinlere bağlı olduğu düşünülmektedir. Kalp ve damar hastaları, Ramazan boyunca iki öğün yerine üç öğün yemek yemelidirler. Bu üç öğün iftar, iftardan 2-3 saat sonra ve sahur halinde olmalıdır. Bu sayede öğün ölçüsü bölündüğünden hastanın kardiyak yükü artmamış olacaktır" dedi.
Liv Hospital Samsun Kardiyoloji Kliniği’nden Uzm. Dr. Yunus Amasyalı kalp hastalarının oruç tutması hakkında bilgilendirmede bulundu. Ramazan ayında kalp hastalarının oruç tutup tutamayacağı konusu hakkında bilgi veren Uzm. Dr. Amasyalı, "Genel olarak, kurallarına uygun oruç tutan kalp hastalarında, oruç tutmayan kalp hastalarına kıyasla Ramazan ayı mühletince hastalığın farklı seyretmediği, manalı kötüleşme olmadığı bilinmektedir. Hatta kurallarına uygun tutulan oruç, hastalarda faydalı sonuçlar doğurmaktadır. Örneğin hipertansiyon hastalarında, ilaçlarına devam etmek koşulu ile oruç tutmak kan basıncında düşmeye ve kilo kaybına yol açmaktadır. Burada değerli olan kalp damar sıhhatini göz önünde bulundurarak oruç tutmaktır, yani kullanılan ilaçların aksatılmadan devam edilmesi ve iftar- sahur periyodunda yanlışsız beslenilmesidir. Fakat kalp hastaları, oruç tutma kararını kesinlikle kendilerini izleyen tabibe danışarak almalı ve onun önerisi doğrultusunda davranmalıdır. Zira pek çok hastada oruç tutarken ilaç tedavisinin tekrardan düzenlenmesi, doz ayarlaması gerekecektir" açıklamasında bulundu.
"İlaç tedavilerinde düzenlemeler yapılmalıdır"
Kalp hastalarının ilaç planlamalarını hakikat yapması gerektiğini belirten Uzm. Dr. Amasyalı, "Oruç döneminde kardiyovasküler (KV) hastaları açısından en kıymetli problemlerden biri ilaç kullanım sisteminin yanlışsız belirlenememesidir. Ramazan ayıda KV ilaçlarının tertipli alınmaması yahut ilaç tedavisinin bırakılması, hastalığın kötüleşmesine neden olacağı için Ramazan ayı öncesinde hastaların ilaç tedavilerinde gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Oruç tutarken KV ilaçların nasıl kullanılması gerektiğine dair klinik çalışmalar ve münasebetiyle kılavuz teklifleri şimdi yoktur. Lakin, ilaçların tesir müddetleri göz önüne alınarak düzenlemeler yapılabilir. Günde tek doz ilaç kullanan hastaların (hipertansiyon ve aritmi hastaları gibi) tedavisi, ilaç dozunun sahur yahut iftara kaydırılması ile düzenlenebilir. Burada değerli olan ilacın her gün tıpkı saatte alınmasının hastaya muhakkak benimsetilmesidir" formunda konuştu.
"Ağır yemek sonrası taşikardi gelişebilir"
Doktorunun onayıyla oruç tutabilen kalp hastalarının beslenmede nelere dikkat etmesi gerektiğine değinen Uzm. Dr. Amasyalı, "Kimi hasta uzun süren açlığın tesiriyle iftarda ağır ve çok yerken kimisi ise oruç sırasında açlığa dayanabilmek için sahurda çok yemek yemektedir. Halbuki, ağır bir yemek sonrası taşikardi, iskemi, hipertansif atak gelişebilir. Hatta çalışmalarda ağır yağlı yemekler sonrası salınan sitokinler sonucunda tromboz eğiliminin arttığı akut koroner sendrom geliştiği gösterilmiştir. Bu yüzden hastalarımıza iftar ve sahurda yediklerinin ve ölçüsünün kalp damar sıhhati için çok kıymetli olduğunu anlatmak gereklidir. Ramazanda acil servise müracaatlar, iftar sonrası birinci birkaç saatte artmaktadır. Bunun iftarda tüketilen besinlere bağlı olduğu düşünülmektedir. Kalp ve damar hastaları, Ramazan boyunca iki öğün yerine üç öğün yemek yemelidirler. Bu üç öğün iftar, iftardan 2-3 saat sonra ve sahur biçiminde olmalıdır. Bu sayede öğün ölçüsü bölündüğünden hastanın kardiyak yükü artmamış olacaktır. Bilhassa koroner arter hastalarında iftarda fazla ölçüde yağlı ve rafine karbonhidrat içeren besin tüketimi, gastrointestinal sistemde kan göllenmesine neden olarak koroner iskemiyi tetikleyebilecektir" tabirlerini kullandı.
"İşlenmiş besinlerden uzak durulmalı"
İftar ve sahurda nelere dikkat edilmesi gerektiğini anlatan Uzm. Dr. Amasyalı şunları söyledi:
"Bu öğünlerde sindirimi uzun süren besinlerde seçilmesi gerekmektedir. Lifli, proteinden varlıklı yüklü zerzevat ve meyveden oluşan öğünler uzun periyodik (yaklaşık 8 saat) sindirime uğrarken tokluk hissinin de uzun vadeli olmasını sağlayacak; bilakis işlenmiş karbonhidrat içeren şekerli, unlu besinler ise kısa müddette sindirime uğrayacağından (yaklaşık 3 saat) kısa müddette açlık hissedilmesine neden olacaktır. İşlenmiş karbonhidrat (şekerli besinler, börek, çörek, baklava, makarna, kurabiye, reçel vb.) yerine fasulye, bezelye, nohut, mercimek üzere zerzevat yemekleri tercih edilmeli. Asitli meşrubatlardan uzak durulmalı. Sahura kalkmadan oruç tutulmamalıdır. Sonuç olarak, oruç tutmanın KV sistem üzerine olumlu tesirleri gösterilmiştir ve genel olarak stabil KV hastalıkların seyrinde kötüleşmeye neden olmamaktadır. Birçok stabil kardiyak hasta, ilaç tedavisinin düzenlenmesi ve doktor denetimi altında olmaları koşuluyla problemsiz olarak oruç tutabilmektedirler. Kardiyak hastalar kesinlikle Ramazan öncesi kardiyolog tarafından kıymetlendirilerek ferdi olarak oruç tutup tutamayacaklarına karar verilmeli, bu karar verilirken hastaların genel durumu, ilaç tedavisi, iklim kuralları göz önünde bulundurulmalıdır. Kardiyak hastalıkların diyabet ve/veya renal hastalıklarla bir arada olabileceği de göz önünde bulundurulmalı ve bu türlü hastalarda karar endokrinoloji ve nefroloji uzmanıyla bir arada verilmelidir."
