Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Samsun Vilayet Müdürü Ünal Kaya, Türkiye’nin en kıymetli sıkıntılarından biri olan kayıt dışı istihdamla uğraşa kararlılıkla devam ettiklerini belirterek, "Sigortasız çalıştırmak anayasal bir hak ihlalidir" dedi. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Yönetim Kurulu Lideri Salih Zeki Murzioğlu ise kayıtlı istihdamın yaygınlaşması için SGK ile iş birliği içinde çalışmalarını sürdüreceklerini söyledi.
SGK Samsun Vilayet Müdürü Ünal Kaya, beraberindeki heyet ile Samsun TSO Başkanı Salih Zeki Murzioğlu’nu makamında ziyaret etti. Karşılıklı yapılan istişarenin akabinde SGK Vilayet Müdürü Ünal Kaya, kayıt dışı istihdamla ilgili açıklamalarda bulundu. Kayıt dışı istihdamın ülkenin ve toplumsal güvenlik kurumunun en değerli problemleri ortasında yer aldığını belirten Kaya, SGK tarafından ülke genelinde her yıl kayıt dışı istihdamla gayret kapsamında rehberlik ve bilgilendirmek için sivil toplum kuruluşları ve meslek odalarına ziyaretler yapıldığını, hedeflerinin ise hem patronları hem çalışanları bilinçlendirmek ve kayıt dışı istihdamın önüne geçmek olduğunu açıkladı.
"Sigortasız çalıştırmak anayasal bir hak ihlalidir"
Kayıt dışı istihdamın, çalışanların SGK’ya hiç bildirilmemesi ya da çalışma gün yahut fiyatlarının eksik bildirilmesi manasına geldiğini tabir eden Kaya, bunun hem yasal hem de toplumsal açıdan önemli sonuçlar doğurduğunu söyledi. Kaya, "Çalışanların sigortalı olarak çalıştırılmaları anayasal bir haktır. Patronların çalışanlarını sigortasız çalıştırma hakları olmadığı üzere, çalışanların da sigortasız çalışmayı kabul etme üzere bir hakları yoktur. Bu nedenle hem patronların hem de çalışanların bu mevzuda şuurlu davranması gerekmektedir. Kayıt dışı istihdamın tespiti halinde ise patronlara hem de çalışanlara yönelik önemli yaptırımlar kelam bahsidir. Bir çalışanın bir yıl boyunca sigortasız çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde, patrona 14 taban fiyata kadar idari para cezası uygulanabilmektedir. Ayrıyeten bu mühletlere ilişkin primler gecikme artırımı ve cezasıyla birlikte tahsil edilir. Bunun yanında patronun yararlandığı sigorta prim teşvikleri iptal edilmekte, haksız yararlanılan teşvikler de geri alınmaktadır. Kayıt dışı emekçi çalıştıran patronlar devlet takviyeli teşvik, hibe ve kredi avantajlarından da yoksun kalmaktadır. Bu durum yalnızca patronu değil, genel ekonomik istikrarları olumsuz etkilemekte, haksız rekabet oluşturmakta ve piyasa istikrarını de bozmaktadır" diye konuştu.
Çalışanlar için önemli hak kayıpları
SGK Vilayet Müdürü Ünal Kaya, sigortasız çalışmanın çalışanlar açısından da birçok kayba neden olduğuna vurgu yaparak, "Kayıt dışı çalışılan müddetler emeklilikte hizmetten sayılmaz. Bu durumda kişi, emeklilik aylığı, malullük aylığı yahut mevt aylığı hakkından yararlanamaz. İşsizlik sigortasından faydalanamaz, sıhhat sigortası primini kendisi ödemek zorunda kalır. Ayrıyeten iş kazası yahut meslek hastalığı durumunda kanunların sağladığı muhafazalardan mahrum kalır. Kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık müsaade, doğum müsaadesi üzere haklardan da yararlanamaz. Çalışanlar, PTT’den aldıkları e-Devlet şifresi ile ‘www.turkiye.gov.tr’ adresinden SGK hizmet dökümlerini sorgulayabilirler. Ayrıyeten 7 gün 24 saat hizmet veren ALO 170 çizgisi üzerinden ya da direkt SGK Vilayet Müdürlüklerine ve Toplumsal Güvenlik Merkezlerine başvurarak sigorta bildirimlerini denetim edebilirler. Sigortasız çalıştırıldıklarını yahut eksik bildirim yapıldığını düşünenler, ALO 170, CİMER yahut SGK’ya başvurarak ihbarda bulunabilir" formunda konuştu.
Yabancı asıllı çalışanlar için özel düzenleme
Ziyarette yabancı asıllı çalışanların yasal çalışma müsaadeleri de gündeme geldi. Yabancı emekçilerin çalıştırılabilmesi için evvelden çalışma müsaadesi alınmasının zarurî olduğunu hatırlatan Ünal Kaya, "Bilanço temeline tabi işyerlerinde her bir yabancı çalışan için en az beş Türk vatandaşının istihdam edilmesi gerekmektedir. Ayrıyeten yabancıya ödenecek fiyat, yürürlükteki taban fiyatın altında olamaz. Çalışma müsaadesi olmadan yabancı personel çalıştıran patronlar, 2025 yılı itibariyle her bir kişi için 81 bin 683 TL idari para cezası ile karşı karşıya kalmaktadır. Bunun yanında yabancı emekçinin ve ailesinin konaklama, sıhhat ve dönüş masraflarını da patron üstlenmek zorundadır" açıklamasında bulundu.
"Kayıtlı istihdamı daima birlikte desteklemeliyiz"
Ünal Kaya, açıklamasının sonunda tüm patronlara ve çalışanlara davette bulundu:
"Kayıt dışı istihdamla uğraş, yalnızca SGK’nın değil, tüm toplumun ortak sorumluluğudur. Patronlarımızın yasal yükümlülüklerini yerine getirerek hem kendilerini hem de çalışanlarını teminat altına almaları büyük kıymet taşımaktadır. Toplumsal güvenlik sistemi, herkesin hakkını koruyan güçlü bir yapıdır. Bu yapının korunması için kayıtlı istihdamı daima birlikte desteklemeliyiz."
Murzioğlu’dan takviye ve çağrı
Samsun TSO Yönetim Kurulu Lideri Salih Zeki Murzioğlu ise yaptığı açıklamada, SGK’nın kayıt dışı istihdamla gayret çalışmalarını desteklediklerini belirterek, "Kayıt dışı istihdam, hem çalışanlarımızın hak kaybına yol açıyor hem de iş dünyasında haksız rekabete sebep oluyor. Patronların şuurlu davranması hem işyerini garanti altına alır hem de piyasa istikrarını korur. Sigorta prim teşviklerinden yararlanmak, devlet takviyeli krediler ve hibelerden faydalanmak için kayıtlı istihdam koşul. Oda olarak üyelerimizi bilgilendirmek ve yasal yükümlülüklerini yerine getirmeleri konusunda teşvik etmek bizim vazifemiz. SGK ile iş birliği içinde, kayıtlı istihdamın yaygınlaşması için çalışmalarımızı sürdüreceğiz" tabirlerini kullandı.
Kayıt dışı istihdama karşı ortak mücadele çağrısı
‹
›