Avatarı
Ihlas Haber Ajansı tarafından
25 Ağustos, 2023 04:00 tarihinde yayınlandı
Okuma Süresi: 3dk
Yorum Sayısı: 0

Hititler’in kutsal suyunun kaynağı Şapinuva kazılarıyla gün yüzüne çıkartılıyor

Hitit İmparatorluğu’ndaki arınma ritüellerinde kullanılan ve kutsal olduğuna inanılan suyun kaynağı, Şapinuva’da yürütülen hafriyatlarda gün yüzüne çıkartılıyor.
Dünyanın en büyük medeniyetlerinden biri olan Hitit İmparatorluğu’na başşehirlik yapan birebir vakitte en değerli dini ve askeri merkezlerinden birisi olan Çorum’daki Şapinuva’da arkeolojik hafriyatlar sürüyor. Antik kentteki kutsal yerlerin yer aldığı Ağılönü ve idari yapı ile depoların bulunduğu Tepelerarası mevkiiinde Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Başkan İpek başkanlığında devam eden kazıların yanı sıra, Hititlerin başşehri Hattuşa’da bulunan arınma ritüelleri içeren tabletlerden elde edilen bilgiler ışığında 7 kaynaktan alınarak küçük kaplar içerisine konulup bütün Hitit dünyasına dağıtılan arınma suyunun kaynaklarının tespit edilmesi için çalışma yürütülüyor.

Anadolu’nun en büyük tablet arşivleri tarihe ışık tutuyor
Şapinuva kazılarında açığa çıkan ve sayıları 5 bine ulaşan çivi yazılı tablet ve modülün oluşturduğu arşivde, Hititçe yazılmış olanların yanı sıra Hattice, Hurrice ve Akadca lisanlarında idari, dini, askeri ve fal metinleri bulunuyor. Hattuşa’dan sonra Anadolu’nun ikinci büyük tablet arşivi Şapinuva’da bulunurken, yazışmalardan elde edilen bilgilerden 2. Tuthaliya ve eşi Taduhepa ile kraliyet ailesinin bu kentte karar sürdüğü görülüyor.

Şapinuva’nın geçmişi araştırılıyor
Ortaköy Şapinuva’daki kazılarıb 1990 yılında Prof. Dr. Aygül Süel ve Dr. Mustafa Süel tarafından başlatıldığını ve ve 2021 yılından itibaren Hitit Üniversitesi ismine Dr. Öğr. Üyesi Başkan İpek başkanlığında devam ettiğini hatırlatan Şapinuva Hafriyat Lider Yardımcısı Dr. Murat Aydın, Orta Hitit Periyodu kenti ve Hattuşa’dan sonra ikinci büyük çivi yazılı tablet arşivine sahip olan Şapinuva’nın değerli bir idari merkez olduğunu söyledi.

"Şapinuva bir devir Hitit İmparatorluğuna da başşehirlik yapmıştır"
Hitit arşivlerinde Hititçe, Hurrice, Akadça tabletler ve tablet modüllerinin ele geçtiğini anlatan Dr. Aydın, “Tabletler incelendiğinde mektuplar, dini metinler, ritüeller, Hurrice dini ritüellerin bulunduğu bilgilerin olduğu görüldü. Bu metinlerin gün yüzüne çıkmasıyla birlikte orta Hitit devrinde karanlık bir periyot vardı. Bu devir biraz daha aydınlanmış oldu. Burada büyük kral 2. Tuthaila ve eşi Taduhepa Şapinuva’dan Hitit İmparatorluğunu yönetmiş. Şapinuva bir devir Hitit İmparatorluğuna da başşehirlik yapmıştır. Dini kıymetinin yanı sıra başşehirlik değeri de vardır. Bunları biz çivi yazılı tabletlerden görüyoruz. Bu alanda Prof. Dr. Aygül Süel hocamızın çok sayıda yayını da bulunuyor. Hitit dünyasının yanı sıra Mısır’la olsun Kuzey Suriye ve Batı Anadolu’daki devletlerle olsun yazışmaları mevcut. Bunlar tarihe yeni bilgiler kattı. Bilinenleri değiştirdi. Örneğin Şapinuva buranın keşfinden evvel biraz daha Hurri bölgesine yakın bir yerde güneyde aranırdı. Keşfiyle birlikte coğrafik olarak hem kendi hem de Şapinuva’nın yanında ismi geçen birçok kenti üst taşımış oldu” dedi.

"Şapinuva’daki 7 kutsal kaynaktan Hitit dünyasına su dağıtılmış"
Boğazköy tabletlerinde Şapinuva’daki 7 kutsal kaynaktan Hitit dünyasına su dağıtıldığına dair bilginin yer aldığının altını çizen Hafriyat Lider Yardımcısı Dr. Murat Aydın, “Şapinuva’daki kazılarla birlikte tabletlerde belirtilen 7 kutsal kaynağın da nerelerde olabileceğine ait çalışmalarda devam ediyor. Tespit ettiğimiz birkaç nokta var. Şapinuvanın başşehir olmanın yanı sıra, dini bir kıymeti var. Bugünkü Kudüs, Mekke üzere Hititlerin kutsal bir kenti. Tabletlerde yer alan kutsal kaynaklardaki sular ağız temizleme ritüellerinde kullanılıyor. Tövbe ritüellerinde kullanılıyor. Onun için buradan gitmesi ve Hitit dünyasına dağılması çok değerli. Kurban çukurlarımız var. Yabancı bilim adamları kurban çukurlarının bulunmasının imkansız olduğunu belirtmişti. Burada Prof. Dr. Aygül Süel ve Dr. Mustafa Süel hocalarım kelam konusu kurban çukurlarının arkeolojik delillerini bularak bu kanıyı ortadan kaldırdılar. Burada kurban çukurlarıyla ilgili birçok çalışma yapıldı. Ayrıyeten metinlerde yer alan bilgilerle kurban çukurlarının nasıl bir yapıda olduğu, içerisinde hangi materyallerin olduğu kurban çukurlarında metinlerle birebir örtüşen bilgiler var” diye konuştu.

“Şapinuva’nın dini misyonu başkentlikten sonra da devam etti”
Şapinuva’nın dini misyonunun başkentlikten sonra da devam ettiğini açıklayan Aydın, “Daha sonraki periyotlarda muahede metinlerinde örneğin Şapinuva’nın iki ’fırtına tanrısı’ vardır. Boğazköy tabletlerinin yanı sıra Ortaköy dokümanlarında de bunları görüyoruz. Hitit dünyasına yenilikler sunmaya devam ediyoruz” formunda konuştu.

“Zemzemin bizdeki yerinin farkı üzere Hititler’de kutsal kaynaklardan çıkan suyun değeri aynı”
Hititler’de kutsal kaynaktan çıkan suların değerli olduğunu anlatan Aydın, “Zemzem’in bizde yeri farklıdır. Hitit dünyasında da 7 kutsal kaynaktan çıkan suyun kıymeti birebir. Yani ruhen temizlenmek vardır. Bir hata işlersiniz cezasını çekersiniz lakin ruhen de arınmanız gerekir. Makûs kelam söylemişsinizdir arınmanız gerekir. Hititlerin başşehri Boğazköy’ün Çorum’da olması büyük bir talih. Ayrıyeten ikinci başşehrinde burada olması kültürel manada büyük bir zenginlik katıyor bize” tabirlerini kullandı.

Bizi sosyal medyadan takip edin
blank
Haber Merkezi tarafından
28 Temmuz, 2025 14:28 tarihinde yayınlandı
Okuma Süresi: 2dk
Yorum Sayısı: 0

TÜBİTAK’tan Dikkat Çeken Tez Projesine Destek

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), 1002 Hızlı Destek Programı kapsamında dikkat çeken bir doktora tez projesini desteklemeye başladı. Karabük Üniversitesi (KBÜ) Fen Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Yasemin Tümer’in eş danışmanlığını yaptığı “Makrohalkalı Fosfaza-Schiff Bazları ve Metal Komplekslerinin Sentezi, Yapı ve Biyoaktivitelerinin İncelenmesi” başlıklı proje, yeni bileşiklerin sentezi ve ilaç geliştirme süreçlerinde kullanılabilecek etkili moleküllerin araştırılmasını amaçlıyor.

Proje, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü doktora öğrencisi ve aynı zamanda Bartın Üniversitesi öğretim görevlisi olan Özlem İşcan’ın yürütücülüğünde ilerliyor. Danışmanlar arasında Ankara Üniversitesinden Prof. Dr. Nuran Asmafiliz de yer alıyor.

ANTİMİKROBİYAL VE ANTİKANSER ETKİLERE SAHİP YENİ BİLEŞİKLER

Proje kapsamında, antimikrobiyal ve antikanser özellikleriyle bilinen Schiff bazlarının makrohalkalı fosfaza-Schiff bazı türevleri sentezleniyor. Bu yeni bileşiklerin yanı sıra, bakır, çinko ve nikel gibi geçiş metalleriyle oluşturdukları komplekslerin hem yapısal özellikleri hem de biyolojik etkileri araştırılıyor.

ARAŞTIRMALARIMIZLA UMUT VAAT EDEN SONUÇLAR ALIYORUZ”

Proje hakkında bilgi veren Doç. Dr. Yasemin Tümer, şu açıklamayı yaptı:

“Projemiz, makrohalkalı fosfaza-Schiff bazları ve bu yapıların metal komplekslerinin sentezi, yapılarının incelenmesi ve biyoaktivitelerinin araştırılmasını kapsıyor. Öğrencimiz Özlem İşcan’ın doktora tez çalışmalarını içeren bu projede yürütücü olarak kendisi görev alıyor, biz de danışmanları olarak destek veriyoruz.”

Doç. Dr. Tümer, Özlem İşcan’ın Karabük Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümünün ilk mezunlarından olduğunu da belirterek “Mezun öğrencimizin akademik alanda gelişimine eşlik etmek üniversitemiz adına gurur verici.” diye konuştu.

SENTEZLER KARABÜK ÜNİVERSİTESİNDE YAPILIYOR

Doç. Dr. Tümer, proje kapsamında sentezlenen bileşiklerin antimikrobiyal özelliklerinin de araştırıldığını belirterek şöyle konuştu:

“Sentez çalışmalarımızı üniversitemizin araştırma laboratuvarlarında sürdürüyoruz. Laboratuvar imkânlarımız, yeni bileşiklerin sentezi ve saflaştırılması alanında araştırmalar yapabilmemize olanak tanıyor.”

Fosfazen kimyasının önemine de dikkat çeken Tümer, bu bileşiklerin fosfor ve azot atomlarının ardışık olarak bağlanmasıyla oluşan halkalı yapıya sahip olduğunu vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:

“Bu yapılar benzen halkasına benzediği için ‘anorganik benzen’ olarak da adlandırılır. Yer değiştirme reaksiyonları ile pek çok orijinal bileşik sentezlenebiliyor. Bu bileşikler farklı fiziksel ya da kimyasal özellikler gösterebiliyor. Dolayısıyla fosfazen kimyası çalışmak hem ilgi çekici hem de keyifli.”

PATENT VE İLAÇ GELİŞTİRME SÜRECİ GÜNDEMDE

Çalışmanın ilk aşamasında sentezlenen bileşiklerin detaylı olarak karakterize edileceğini belirten projenin yürütücüsü Özlem İşcan şöyle konuştu:

“Fosfaza-Schiff bazları ile metal kompleksleri elde etmeyi planlıyoruz. Daha sonra bu yeni bileşikleri bazı bakteri ve maya türlerine karşı test ederek biyolojik aktivitelerini inceleyeceğiz.”

Antimikrobiyel etkiler görülmesi hâlinde patent başvurularının yapılabileceğini belirten İşcan, projenin potansiyelini şu sözlerle aktardı:

“Ayrıca bu bileşiklerin plazmid DNA ile etkileşimleri araştırılacaktır. Etkili bulunmaları durumunda antikanser aktiviteleri de incelenecek ve ilaç aktif madde olma özellikleri araştırılacaktır.”

ÇOK YÖNLÜ BİLİMSEL KATKI

Karabük Üniversitesi, Bartın Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi iş birliğiyle yürütülen proje; kimya, biyoteknoloji ve ilaç araştırmalarını bir araya getirerek disiplinler arası bilimsel üretimi teşvik ediyor. Proje, Türkiye’nin bilimsel araştırma kapasitesine çok yönlü katkı sağlamayı hedefliyor.

Bizi sosyal medyadan takip edin