Prof. Dr. Ali Ateş, Bolu’da yaşanılabilecek zelzele riskine karşı ihtarlarda bulundu. Ateş, 250-300 yıllık müddette Bolu’da sarsıntı beklenmediğini işaret ederken, yeni sarsıntı yönetmeliğini karşılamayan binaların ise 5.2’lik bir sarsıntıda yıkılabileceğini söz etti.
Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi (BAİBÜ) İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı, Mimarlık Fakültesi Dekanı ve geoteknik uzmanı Profesör Doktor Ali Ateş, Kuzey Anadolu Fay Sınırı üzerinde ve yüksek sarsıntı riski bölgesinde bulunan Bolu’da, meydana gelebilecek mümkün sarsıntılar hakkında açıklamalar yaptı. Prof. Dr. Ali Ateş, kısa vadede Bolu’da bir zelzele beklenmediğini belirtti. 1940’lı yıllarda Bolu’nun Abant, Mudurnu ve Gerede bölgelerinde meydana gelen zelzelelerinin akabinde geçen müddette güç birikinti olmadığını söyleyen Ateş, tekrar sarsıntı için güç birikiminin 250 ila 300 yıllık bir sürece dayanacağını söz etti. Ayrıyeten Prof. Dr. Ali Ateş, yeni zelzele yönetmeliğinden evvel inşa edilen binalarda güçlendirme çalışmalarının yapılmasını, aksi takdirde 5.2’lik küçük bir zelzelede bile bu binaların yıkılabileceğini söyledi.

"Kısa vadede beklenen büyük bir sarsıntı kelam konusu değildir"
Kısa vadede Bolu’da sarsıntı beklenmediğini söyleyen Prof. Dr. Ali Ateş, "Şu anda Bolu’da kısa vadede beklenen büyük bir sarsıntı kelam konusu değildir. Son vakitlerde İstanbul’da meydana gelen sarsıntının Bolu’ya direkt bir tesiri yoktur. Elbette, titreşimler hissedilmiş olabilir. Lakin gerilim transferi açısından değerlendirdiğimizde, bu zelzelenin Bolu üzerinde yakın vakitte bir tesiri olacağını düşünmüyorum. Bolu’yu etkileyen faylar, Kuzey Anadolu Fay Sınırı üzerinde bulunan segmentlerdir. Bu segmentlerin aktifliği vardır, fakat tarihî datalara baktığımızda, Bolu etrafında yer alan Gerede, Abant ve Mudurnu üzere bölgelerde geçmişte meydana gelen zelzelelerin dönüşüm dönemleri hayli uzundur. Bu dönemler 250 ila 300 yıl üzere uzun vakit dilimlerini kapsamaktadır. Gerede sarsıntısı 1944, Mudurnu zelzelesi 1944, Abant zelzelesi 1957’de yaşandı. Bu sarsıntılardan sonra geçen müddet, fayların tekrar büyük bir sarsıntı üretmesi için kâfi güç biriktirmesi açısından şimdi kâfi değildir. Münasebetiyle kısa vadede yıkıcı bir sarsıntı beklenmemektedir. Lakin 5.1 büyüklüğüne kadar olan sarsıntılar her vakit olabilir. Bu cins zelzeleler ekseriyetle yıkıcı değildir. Bu durum, elbette ‘depreme hazırlıklı olmamıza gerek yok’ manasına gelmez. Bilakis, zelzeleye hazırlık çalışmalarımızı sürdürmeliyiz" dedi.

"Mikro bölgeleme çalışmasının yapılması elzemdir"
Mikro bölgeleme çalışmalarının yapılmasına dikkat çeken Ateş, "Bolu’daki bölgelerin taban yapılarının ayrıntılı bir halde taranması, yer altı su düzeylerinin belirlenmesi ve bu bilgilerin haritalanması gerekmektedir. Bu çalışmalar, mikro bölgeleme kapsamında değerlendirilmelidir. Bugüne kadar kesim modül kimi çalışmalar yapılmış olabilir, lakin geniş kapsamlı bir mikro bölgeleme çalışmasının yapılması elzemdir. Gerçek tabana yanlışsız yapı tasarlanmalı, zelzele dayanımı yüksek yapıların, yapı tasarım parametrelerine ve yükleme senaryolarına uygun olarak inşa edilmesi sağlanmalıdır. Bu çalışmalara öncelik verilmelidir" diye konuştu.

"Eski yapılar 5.2 büyüklüğünde bir zelzelede yıkılabilir"
Deprem yönetmeliğine de değinen Ali Ateş, eski yapıların beklenen bir 5.2 büyüklüğünde zelzelede yıkılabileceğini belirtti. Ateş, "Güncel zelzele yönetmeliklerine nazaran tasarlanan ve inşa edilen yapılar, 7.0 ve 7.2 büyüklüğündeki zelzeleleri rahatlıkla atlatabilir. Lakin eski yapıların durumu farklıdır. Bu yapılar 5.2 büyüklüğündeki bir sarsıntıda bile yıkılma riski taşıyabilir. Öncelikle yapı stoğunun taranması gerekir. Yapıların hangi yıllarda inşa edildiği, hangi zelzele yönetmeliğine nazaran tasarlandığı ortaya konulmalıdır. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bugüne kadar 10 farklı sarsıntı yönetmeliği yayımlanmıştır. Her yeni yönetmelik, evvelki yönetmeliklerin yetersizliklerinin fark edilmesiyle ortaya çıkmıştır. Örneğin, 2018 Sarsıntı Yönetmeliği neden çıkarıldı? Zira her zelzelede yeni bilgiler ediniliyor, yeni kriterler geliştiriliyor ve mevcut yönetmelikler yetersiz kalabiliyor. Bu da şu manaya gelir, Mevcut binalar, gelecekte olabilecek risklere karşı gereğince sağlam olmayabilir. Bu yüzden yapı stoğu ayrıntılı biçimde incelenmeli, hangi yönetmeliğe nazaran inşa edildiği tespit edilmeli ve mevcut yönetmeliğe nazaran performans tahlili yapılmalıdır. Şayet yapının mevcut durumu yeni yönetmeliğin kaidelerini sağlamıyorsa, bu binalar ya yıkılmalı ya da güçlendirilmelidir. Aksi takdirde, bu yapılar 5.2’lik bir zelzelede bile hasar görebilir yahut yıkılabilir" sözlerini kullandı.