350 yıl önce işlenen ’zehirli börekli suikast’ kadı sicilinde
Amasya’da 350 yıl evvel işlenen zehirli börekli suikast, olayı planlayan komşu bayanın mahkemede böreği yememesi üzerine aydınlatılarak çözüldü. Gizemli suikastın ayrıntıları günümüz Türkçesine çevrilmesine başlanan kadı sicili kayıtlarında ortaya çıktı.
Amasya Üniversitesi’nden bilim adamlarının Arap harflerinden Latin alfabesine aktarılmaya başlanan Şer’iye sicillerinde zehirli börekle işlenen gizemli bir suikast olayıyla karşılaşıldı. 1672 yılında Fatma isimli bayan komşusu Hanım’ın gönderdiği böreği yedikten birkaç saat sonra ölmesi üzerine eşinin mahkemeye şikayetiyle davanın görülmesine başlandı. Mahkemeyi yöneten kadı, meskenden börek modüllerini getirtip Hanım’dan yemesini istedi. Hanım böreği yemek istemeyince öbür şahitlerinden tabirlerini pahalandıran kadı, hatalıyı bu prosedürle tespit etti.
Milli Kütüphaneden örnekleri temin edilen kayıtlarda bir bayanın komşusu olan bayanı börekle zehirlettiğinin anlatıldığını belirten Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Küçük, “Zehirli börek davasında kadı en azından muhatap olan şahıstan böreği yemesini istiyor. Yemeyince böreğin zehirli olduğuna hükmediyor. Kadı kendine has sistemlerle davayı aydınlatıyor” diye konuştu.
Tarih kısmı öğretim üyelerinden oluşan proje takımının 1624-1880 yılları ortasında görülen davaların da yer aldığı 97 sicilin üzerinde sürdürdüğü çalışmanın tamamlanmasıyla İstanbul, Konya ve Diyarbakır’ın akabinde bu kayıtların günümüz Türkçesine çevrildiği dördüncü kent Amasya olacak. Amasya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi’nin koordinatörlüğünde yürütülen projede Prof. Dr. Songül Keçeci Kurt, Prof. Dr. Yılmaz Karadeniz, Doç. Dr. Hadi Belge, Dr. Öğr. Üyesi Gürkan Cevger ile Dr. Öğr. Üyesi Fatih Özçelik de yer alıyor.
3 bin 500 yıllık Hitit keteni, kadınlar tarafından tekstil endüstrisine kazandırılıyor
Çorum’daki Şapinuva Antik Kenti’ndeki arkeolojik hafriyatta bulunan yaklaşık 3 bin 500 yıllık keten kumaş modülünden esinlenen bayanlar, Hitit ketenini tekrar üreterek, dokumacılık sanayisine kazandırıyor.
Çorum İş Bayanları Derneği (İŞKAD) tarafından "Eski Dünyanın Yeni Masalı" sloganıyla hayata geçirilen proje çerçevesinde, 3 bin 500 yıllık Hitit keten kumaşı gün yüzüne çıkartılıyor. Çorum’daki hafriyat çalışmalarında gün yüzüne çıkartılan kumaş modülünden esinlenerek hayata geçirilen proje çerçevesinden hazırlanan ve "Hitit keteni" ismi verilen kumaş, dokuma sanayisine kazandırılacak. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından da desteklenen proje ile tarihi kökleri M.Ö. 1400 yılına dayanan Hitit keteninin aslına uygun bir halde tasarlanması, üretilmesi, işlenmesi, markalaşması, atölye/eğitim ortamlarında genç jenerasyonlara aktarılması ve yeni istihdam alanları oluşturulması hedefleniyor.
Proje tanıtım sinemasıyla tanıtıldı
Proje, Çorum Müzesi’nde düzenlenen programda, hazırlanan tanıtım sineması ile tanıtıldı. Programa Çorum Valisi Ali Çalgan ile eşi Halide Çalgan, Çorum Milletvekili Mehmet Tahtasız, Belediye Lideri Dr. Halil İbrahim Aşgın, Çorum İş Kadınları Derneği Başkanı Semrin Kaleli, Hitit keten kumaşının bulunduğu, devrin hafriyat lideri Prof. Dr. Aygül Süel ve davetliler katıldı.
"Bunları insanlığa tanıtmamız lazım"
Programda konuşan Vali Ali Çalgan, Çorumlu iş bayanlarının hayata geçirdikleri projeyle, kentin ve ülkenin tanıtımına büyük katkı sağladıklarını vurgulayarak, "Bu tarihi tanıtmak yalnızca Hitit medeniyetine değil, bugün yaşayanlara da borcumuz. Bunları insanlığa tanıtmamız lazım. Bu manada çok değerli bir proje yaptılar. Emeği geçen başta dernek liderimiz olmak üzere Çorumlu iş bayanlarımızı kutluyorum" dedi.
Çorum’un çok kıymetli bir tarihe geçmişe sahip olduğunu tabir eden Çorum Milletvekili Mehmet Tahtasız da, "Hititler’in başşehrinde yaşıyoruz. 7 bin 500 yıllık tarihimiz var. Fakat maalesef bu tarihi anlatamıyoruz. Çorumludan çok Çorum’u savunan Semrin Kaleli ve takımına teşekkür ediyorum. Emekleri geçenlere şükranlarımı sunuyorum" diye konuştu.
"Büyük bir coşku ve aşkla kentimizi tanıtmaya devam"
Çorum Belediye Başkanı Halil İbrahim Aşgın ise 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’nü kutlayarak, "Bu stant için derneğimizin tüm üyelerine teşekkür ediyorum. İçişleri Bakanlığımız da bu projeyi destekledi. İçişleri Bakanımız ve Bakanlığımıza da teşekkürlerimizi sunuyorum. Durmak yok, büyük bir coşku ve aşkla kentimizi tanıtmaya devam diyorum formunda konuştu.
Dönemin hafriyat başkanlığını yürüten Dr. Mustafa Süel anısına Prof. Dr. Aygül Süel’e plaket takdim eden Çorum İş Kadınları Derneği Başkanı Semrin Kaleli, "Hititler yaşadığı sürece, anıldığı sürece, yaşayacak. Bu yüzden, Şapinova kentimizin kaşifi Aygül Süel ve Mustafa Süel onun anısına bu sinemamızı adadık" sözlerini kullandı.
"Olağanüstü koşullarda, baht yapıtı havasız kalarak bulunmuş yapıtın bir parçası"
Dönemin hafriyat lideri Prof. Dr. Aygül Süel de emeği geçenlere teşekkür ederek, "Biz Anadolu bayanı olarak çok şanslıyız. Neolotik’ten, doğurganlığı olan bayandan başlayarak biz çok şanslıyız. Bayan her vakit destekçidir. Bu bahis için de çok teşekkür ediyorum. Bu gecenin de benim için başka bir manası var. Hafriyat meşakkatli bir iş. Bu buluntu harikulâde, bugüne gelemeyen organik bir husus. Fevkalâde kurallarda, baht yapıtı havasız kalarak bulunmuş yapıtın bir modülü. Doğal bunun için ben en başta canla başla çalışan hafriyat takımıma teşekkür etmek isterim. Mustafa hocayı ayrıyeten anmak istiyorum onun emeği çok farklıydı" dedi.
Program, hatıra fotoğrafı çekilmesi ile sona erdi.
