Trabzon’un Çaykara ilçesine bağlı doğal güzellikleri ile dünyaca ünlü turizm merkezi Uzungöl giderek sığ bir göl haline geliyor. Gölün, 20-25 yıl önceki derinliği 35 metre civarlarında iken şu anki derinliği 4 metreye kadar düşmesi yöre sakinlerini endişelendiriyor. Gölün, kapsamlı bir şekilde temizlenmemesi halinde tıpkı kuruyan barajlar gibi karaya dönüşecek olmasından endişe duyulurken, Uzungöl Birlik A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı İdris Akyüz, gölün yaklaşık 6-7 sene önce temizlendiği seviyeye tekrar geri döndüğünü söyledi.
Gölün giderek sığ hale gelmesinin nedeni olarak gösterilen Uzungöl’ü besleyen Haldizen Deresi üzerindeki tersip bentlerinin temizlenmemesi gösterilirken, DSİ geçtiğimiz günlerde gölün çamur ve balçıkla dolmaması için tersip bentlerinin temizlemek için çalışma başlattı.
Temel problemimiz gölün kirliliği ve gittikçi sığlaşması
Uzungöl Birlik A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı İdris Akyüz, gölün temel probleminin kirlilik olduğunu belirterek “Temel problemimiz temizlik. Buraya ortalama günde 30 bine yakın ziyaretçi geliyor dolayısıyla doğal olarak temizliği biraz zor oluyor. Maalesef üzülerek belirtmek isterim ki; yerel yönetimler bu konuda çok pasif kalıyor, üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmekten zorlanıyorlar. Göl, yaklaşık 6-7 sene önce temizlendiği seviyeye maalesef geri döndü. Bunun en büyük sebebi Uzungölü’ün girişindeki tersip bentlerinin temizlenmemesi idi. Şu anda burada yaklaşık ortalama derinlik 3-4 metreye kadar düştü yer yer yarım metre civarında bir derinlik söz konusu. 20-25 yıl önceki derinlik yaklaşık 35 metre iken bugün maalesef 4 metrelerde. Şuan bakıldığında özellikle gölün güney tarafı son derece sığlaştı son derece doldu. Bunun temizlenmesi de zor çünkü bir önceki temizlik çok sorunlu geçmişti. Dolayısıyla temizlenmekten ziyade dolmamasını önleyecek tedbirlerin acilen alınması gerekiyor” diye konuştu.
Tersip bentlerinde çalışma başlatıldı
Uzungöl Mahalle Muhtarı Mehmet Öztürk ise DSİ tarafından gölü korumak için tersip bentlerinde çalışmaların başladığını belirterek "Uzungöl’ü korumak için 4 tane tersip bendi yapıldı. Ancak şuanda 3-4 senedir boşaltılmadığı için doldu. Şuanda boşaltma çalışması yapılıyor. Bu gölün alüvyonlarla dolmasını engellemek istiyoruz. Göl şuanda 1-2 metre dolmuş durumda. İnşallah ilerideki zamanlarda bu gölü temizletmek için elimizden gelen gayreti göstereceğiz. Yetkililerden bu konuda yardım bekliyoruz. Uzungöl’ü korumak istiyoruz" ifadelerini kullandı.
UNESCO Dünya Mirası Listesinde yer Safranbolu'da son zamanlarda artan Tarihi Konak yangınları yaşanan tehlikenin boyutunu ortaya koyarken, 150 yıllık bir konağın daha yanması yürekleri sızlattı.
Karabük’ün Safranbolu ilçesinde alevlere teslim olan yaklaşık 150 yıllık tarihi konaktan geriye kalan harabe, gün ağarmasıyla birlikte görüntülendi.
İzzetpaşa Mahallesi Akseki Sokak’ta Pınar Ç.’ye ait olduğu belirtilen konakta henüz belirlenemeyen nedenle yangın çıktı. Ahşap yapının kısa sürede tutuşmasıyla büyüyen alevler tüm yapıyı sardı. İhbar üzerine olay yerine gelen itfaiye ekipleri yangını uzun süre süren müdahalenin ardından kontrol altına alabildi.
Sabaha karşı tamamen söndürülen yangının ardından tarihi konağın büyük bölümünün çöktüğü, taş ve ahşap bölümlerin ağır hasar aldığı belirlendi. Konaktan geriye kalan harabe, görüntülenerek kayıt altına alındı.
Yangının, 24 Kasım’da açılması planlanan Kalealtı Eğitim ve Kent Tarihi Müzesi’nin bulunduğu bölgeye yakın bir noktada çıkması nedeniyle çevrede kısa süreli paniğe neden olduğu bildirildi. Yangının çıkış nedenine ilişkin başlatılan inceleme sürüyor.
YANGIN EN BÜYÜK TEHDİT
UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan ve Osmanlı-Türk şehir kültürünü günümüze taşıyan Safranbolu’da, yangınlar tarihi doku için en büyük tehditler arasında yer alıyor. Kentteki tarihi konakların çoğunda ahşap iskelet sistemi, dar sokak yapısı, eski elektrik tesisatları ve temizlenmeyen bacalar yangın riskini artırıyor.
Safranbolu’da son yıllarda meydana gelen bazı tarihi konak yangınları şöyle:
1998 - Bağlarbaşı'nda tarihi konak yangını: Ahşap yapıda elektrik kontağından çıktığı değerlendirilen yangında yapı tamamen kullanılamaz hale geldi.
2002 - Cinci Han bölgesinde çatı yangını: Baca kaynaklı olduğu belirlenen yangında konak ağır hasar aldı.
2007- Kara Üzüm Sokak’ta tarihi konak yangını: Yapıdakilerin tahliyesiyle can kaybı yaşanmadı.
2013 - Kıranköy’de iki katlı ahşap konak yangını: Ahşap yapı tamamen yandı, bitişik yapılarda maddi hasar oluştu.
2017 - Gümüş Mahallesi’nde restorasyon sürecindeki konak yangını: Elektrik tesisatından çıktığı belirlenen yangında tavan ve çatı bölümü çöktü.
2021 - 120 yıllık konak yangını: İtfaiyenin uzun uğraşı sonucu söndürülen yangında yapı tamamen kullanılamaz hale geldi.
2023 - Çarşı bölgesinde konak yangını: Baca yangınının çatıya sıçramasıyla tarihi konak kısmen zarar gördü.
2024 - Yörük Köyü'nde bulunan üç katlı tarihi Sağır Şakir Konağı henüz belirlenemeyen bir nedenle çıkan yangında kül oldu.
2025 –150 yıllık konakta yangın: İsmetpaşa Mahallesi’nde çıkan yangında konağın kullanılamaz hale geldiği bildirildi.
Bu yangınlarda en yaygın nedenlerin baca çekiş problemleri, eski elektrik tesisatları, çatı katı birikintileri ve ihmal kaynaklı alevlenmeler olduğu rapor ediliyor.
“ÇATI VE BACALAR EN BÜYÜK RİSK”
Safranbolu üzerine yapılan teknik araştırmalarda, konak yangınlarının büyük bölümünün çatı katı ve bacalarda başladığına dikkat çekiliyor. Ahşap karkas yapıların yüksek yanıcılığı, dar sokaklar sebebiyle itfaiye araçlarının bazı bölgelere sınırlı erişebilmesi riski artırıyor.
Uzmanlara göre:Bacaların düzenli temizlenmemesi, elektrik tesisatlarının eski olması, yangın algılama sistemlerinin bulunmaması, yangın yönetmeliğine uygunluk denetimlerinin yetersiz kalması gibi sebepler tarihi konaklarda yangın riskini artırıyor.
EKONOMİK YETERSİZLİKLER RESTORASYONU GECİKTİRİYOR
Yangın sonrası hasar gören birçok konak, yüksek maliyetler nedeniyle uzun süre onarılamıyor. Restorasyon projelerinin uzmanlık gerektiren yapısı, malzeme maliyetleri ve bürokratik süreçler, yapıların atıl bırakılmasına yol açıyor. Bazı konakların ise tamamen yıkılarak yok olduğu biliniyor.
TARİHİ KONAKLAR SİGORTALANABİLİYOR MU?
Tarihi yapıların sigortalanmasında zorluk bulunsa da bunun mümkün olduğu belirtiliyor. Tarihi yapıların maddi-manevi değerlerinin ölçülmesindeki güçlük sigorta şirketleri için sorun oluştururken, “mutabakatlı değer poliçeleri” çözüm olarak öneriliyor.
Sigortalanabilmesi için yapının elektrik tesisatının yenilenmiş olması, yangın algılama ve uyarı sistemlerinin bulunması, su deposu sistemine sahip olması, yangın yönetmeliğine uygunluğunun belgelenmesi gerekiyor.
YANGIN YÖNETMELİĞİNDE ARANAN BAŞLICA ŞARTLAR
"Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik" uyarınca bir yapının kullanım izni alabilmesi için şu kriterlerin:yapı malzemelerinin yangın yönetmeliklerine uygunluğu, acil çıkış ve tahliye yolları, yangın merdivenleri ve güvenlik holleri, elektrik ve aydınlatma sistemlerinin uygunluğu, yangın algılama ve uyarı sistemleri, duman dedektörleri, yangın söndürme cihazları ve söndürme sistemleri, yönlendirme levhaları ve acil çıkış aydınlatmaları yer alması isteniyor.
ÖNLEM ALINMASI ŞART
Tarihi konaklarda yangın riskini azaltmak için düzenli baca temizliği, elektrik tesisatı kontrolleri ve ahşap yapıların koruyucu malzemelerle güçlendirilmesi büyük önem taşıyor. Konaklara duman algılama sistemleri, otomatik uyarı sensörleri ve mümkün olan yerlerde sprinkler (yangın söndürme) sistemi kurulması, alevlerin erken fark edilmesini sağlayarak kayıpları en aza indiriyor. Ayrıca sokak dokusunun dar olduğu Safranbolu’da, itfaiyenin hızlı erişimi için acil müdahale noktalarının artırılması, yangın hidrantlarının düzenli bakımının yapılması ve konut sahiplerine yönelik yangın eğitimi verilmesi, kültürel mirasın korunması açısından kritik önlemler arasında yer alıyor.
