Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Fen Fakültesi bünyesinde pandemi zamanında dezenfektan ihtiyacını karşılamak için kurulan tesiste 29 çeşit temizlik ve hijyen malzemesi üretiliyor.
2020 yılında pandemi döneminde dezenfektan ihtiyacını karşılamak için OMÜ Fen-Edebiyat Fakültesi bünyesinde "Kampüs Kimya" markasıyla bir tesis kuruldu. Her geçen yıl kendini geliştiren tesis, hijyen malzemesi satışını da hızlandırdı. Öğretim üyeleri, öğrenciler ve diğer çalışanlar tarafından üretilen kolonya, dezenfektan, deterjan, çamaşır suyu, yüzey temizleyici gibi 29 farklı çeşitte temizlik ürünü kurumlara satılıyor. Ürünlerin satışından elde edilen gelir, üniversitenin ihtiyacında kullanılıyor.
"Öğrencilerimiz hem bilgilerini artıyorlar hem de gelir elde edebiliyorlar"
Fen Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Erkan Yalçın, "OMÜ Kampüs Kimya 2020 yılında pandemi şartlarında kurulmuş bir yapıdır. O zaman ortaya çıkan dezenfektan sorununu çözmek amacıyla fakültemiz dekanlığı tarafından kurulmuş ve hala faaliyetlerine devam eden bir kuruluşumuzdur. Döner sermaye çerçevesinde çalışıyor. Döner sermaye çerçevesinde hiçbir yönetici, çalışan burada aylık gelir almıyor. Buradan elde edilen gelirler fakültelerimizin kırtasiye, temizlik ve diğer ihtiyaçları için kullanılıyor. Kampüs Kimyamız hem üniversitelerimizin hijyenik malzeme ihtiyaçlarını karşılıyor hem de belediyelere buradan ihtiyaç duyduklarında ürünlerimizi belli bir ücret karşılığında gönderiyoruz. Belli bir kazancı var. Bu kazanç da fakültemizin ihtiyaçlarını karşılanmasında kullanılacak kadar yeterli bir kazançtır. Ürün yelpazesinde 29 çeşit ürün var. Bunların ulusal akredite laboratuvarlarında hepsinin testi yapıldı. Ruhsatlandırma çalışmaları devam ediyor. Öğrencilerimiz Kampüs Kimya içerisinde staj yapabiliyorlar. Özellik kimya bölümü öğrencilerimiz staj yapıyorlar. Bunun yanı sıra üniversitemizin yarı zamanlı çalıştırdığı öğrencilerimiz var. Hem bilgilerini artıyorlar hem de gelir elde edebiliyorlar" dedi.
‘Düzenli kontrollerle yumurtalık kanserini erken teşhis etmek mümkün’
Bayanlarda yumurtalık kanserinin sık görüldüğünü belirten Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Hilal Mürüvvet Bulut Aydemir, "Yumurtalık kanseri, başka jinekolojik kanserlere kıyasla erken evrede belirti vermediği için tanısı çoklukla geç konur. Bu da tedavi sürecini olumsuz etkileyebilir. Meğer erken evrede teşhis konan hastalarda sağ kalım oranları bariz formda daha yüksektir. Bu yüzden tertipli jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile takip, erken teşhis açısından büyük değer taşır ve asla ihmal edilmemelidir" dedi.
Liv Hospital Samsun Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Hilal Mürüvvet Bulut Aydemir, yumurtalık (over) kanseri hakkında açıklamalarda bulundu. Yumurtalık kanserinin ne olduğundan bahseden Opr. Dr. Aydemir, "Over kanseri, halk ortasında yumurtalık kanseri olarak bilinen ve bayan üreme sisteminde yer alan rahmin her iki yanında bulunan, yumurta üretimi ile östrojen ve progesteron hormonlarının salgılanmasından sorumlu yumurtalıklar ya da fallop tüplerinde ortaya çıkan bir kanser çeşididir. Bu kanser, kelam konusu bölgelerdeki hücrelerin denetimsiz formda büyüyüp çoğalmasıyla gelişir" diye konuştu.
"Jinekolojik kanserlerde en fazla mevte yol açan kanser türü"
Over kanserinin bayanlarda yaygın görüldüğüne dikkat çeken Opr. Dr. Aydemir, "Türkiye’de yumurtalık kanseri, bayanlarda rahim kanserinden sonra en fazla görülen ikinci jinekolojik kanserdir ve endometrium (rahim) kanserinin akabinde gelir. Jinekolojik kanserler ortasında ise en fazla vefata yol açan kanser türüdür" halinde konuştu.
"Sık idrara çıkma görülebilir"
Yumurtalık kanserinin belirtilerinin ekseriyetle hastalığın ilerlemiş evrelerinde görüldüğünü ve bu durumun erken teşhis koymayı zorlaştırabileceğine değinen Opr. Dr. Aydemir, "Karın ağrısı, karında şişkinlik, sıvı birikmesi (asit), karında ele gelen kitle, kabızlık, sık idrara çıkma, bulantı, kusma, menopoz sonrası kanama ve kıymetli bir kilo kaybı, bu hastalığın yaygın belirtilerindendir" açıklamasında bulundu.
"Hastaların yaklaşık yüzde 20’si erken evrede teşhis edilebiliyor"
Yumurtalık kanseri hastalarının yaklaşık yüzde 20’sinin erken evrede teşhis edilebildiğini söyleyen Opr. Dr. Aydemir, "Çoğu hasta hastalığının ileri evresinde teşhis aldığı için tedavi süreci daha güçlü ve karmaşık hale gelmektedir. Ayrıyeten, günümüzde bu kanseri erken evrede tespit etmeye yönelik kesin ve muteber bir tarama formülü şimdi mevcut değildir.
Bu yüzden bayanların, rastgele bir belirti olmasa bile belirtilere karşı hassas olması ve yılda en az bir sefer jinekolojik muayeneden geçmesi büyük kıymet taşır. Bilhassa risk faktörlerine sahip bireylerin daha sık ve yakından izlenmesi gerekmektedir. Bu risk faktörleri ortasında ailede yumurtalık yahut göğüs kanseri hikayesinin bulunması, ailede kalıtsal kanser hikayesi, genetik yatkınlık, çok kilo, hiç çocuk sahibi olmamış olmak ve menopozun erken yaşta başlaması üzere durumlar risk faktörleri ortasında yer alır" sözlerini kullandı.
"Teşhis süreci"
Tanı konma sürecinden bahseden Opr. Dr. Aydemir, şöyle devam etti:
"Jinekolojik muayeneler sırasında yumurtalıklarda kitle olup olmadığı değerlendirilirken sıklıkla kistler tespit edilebilir. Lakin her yumurtalık kisti kanser manasına gelmez. Bilhassa üreme çağındaki bayanlarda görülen kistlerin büyük çoğunluğu kolay ve zararsızdır, vakit içinde zaten kaybolabilir. Tespit edilen bir kistin makus huylu olup olmadığını belirlemek için doktor muayenesi, özellikle ultrasonografi ile kistin boyutu, hali ve karın içinde sıvı (asit) varlığı kıymetlendirilir. Ayrıyeten kimi kan testleri de tanıya yardımcı olabilir ve gerektiğinde manyetik rezonans görüntüleme (MR) uygulanarak detaylı tahlil yapılabilir. Kistin izlenip izlenmeyeceği, cerrahi ile çıkarılıp çıkarılmayacağı ise uzman doktorun değerlendirmesiyle belirlenir."
"Düzenli doktor kontrolleri ihmal edilmemeli"
Düzenli doktor kontrollerinin önemine dikkat çeken Opr. Dr. Aydemir, sözlerini şöyle tamamladı:
"Yumurtalık kanseri, öteki jinekolojik kanserlere kıyasla erken evrede belirti vermediği için tanısı çoklukla geç konur. Bu da tedavi sürecini olumsuz etkileyebilir. Meğer erken evrede teşhis konan hastalarda sağ kalım oranları bariz biçimde daha yüksektir. Bu yüzden tertipli jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile takip, erken teşhis açısından büyük kıymet taşır ve asla ihmal edilmemelidir."
