Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) tarihi yapıların restorasyonu amacıyla verdiği krediye bu yıl, Safranbolu ve Ürgüp’teki yapıların da aralarında bulunduğu 25 ilden 104 başvuru yapıldı.
TOKİ, ihmal edildiğinden dolayı yıpranan ya da yok olmaya yüz tutan tarihi değerleri koruma altına almak amacıyla restorasyon kredisi sağlıyor. İdare, sivil mimari örneği, özel hukuka tabi gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan, korunması gerekli tescilli taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı ve restorasyonu için önemli miktarda kaynak sağlıyor.
TARİHİ YAPILARA 45 MİLYON 735 BİN LİRA KREDİ
2005 yılında restorasyon kredisi uygulaması başlatan TOKİ bugüne kadar 529 tarihî yapıya toplam 45 milyon 735 bin lira restorasyon kredisi sağladı. İdare, 7 Nisan -2 Mayıs 2014 tarihleri arasında restorasyon kredisi başvurularını kabul etti. Mimarisi ile öne çıkan Nevşehir’in Ürgüp ve Karabük’ün Safranbolu ilçelerinde bulunan tarihi yapılar için de kredi başvuruları yapıldı. 2014 başvuru döneminde restorasyon kredisi için en çok başvuru yapılan il İstanbul oldu. İstanbul’daki 25, Antalya’daki 17, Bursa’daki 11 tarihi yapı için kredi başvurusu gerçekleşti.
2010 yılında 38 restorasyon projesi için 3 milyon liranın üzerinde kredi tahsis eden İdare, 2011’de 72 restorasyon projesine 6,2 milyon lira, 2012’de 105 proje için 10,4 milyon lira kredi verdi. TOKİ, 2013 yılında 80 projeye yaklaşık 8,7 milyon lira kredi sağladı.
2005’te 16, 2006’da 50, 2007’de 34 projeye kredi veren TOKİ, 2008’de 54, 2009’da 80 yapının yeniden hayat bulması için kredi sağladı. İdare, 2010 yılında 38, 2011’de 72, 2012’de 105 ve 2013’te 80 olmak üzere toplam 529 projeye 45,7 milyon lira kredi tahsis etti.
KREDİ ÜST LİMİTİ 125 BİN LİRA
2005 ve 2006 yıllarında kredi üst limitini 75 bin lira olarak belirleyen TOKİ, 2010 yılına kadar 80 bin lira kredi verdi. Kredi üst limiti 2011’de 90 bin liraya, 2012’de 105 bin liraya ve 2013 yılında 115 bin liraya çıkardı. TOKİ, 2014 yılıyla birlikte kredi üst limitini 125 bin lira olarak belirledi.
İdare her bir proje için, keşif özetinin yüzde 70’ine kadar ve en fazla 125 bin lira olmak üzere kredi kullandırılabilecek. Restorasyon kredisi için, özel mülkiyetteki yapıların Kültür ve Tabiat Varlıkları tarafından alınmış “tescil” kararının ve onaylı röleve ve restorasyon projelerinin bulunması gerekiyor.
Kredilerde özelikle tarihi kent dokularını iyileştirilmesine yönelik olan ve yerel yönetimlerin öncülüğündeki projelere öncelik veriliyor. Bakım, onarım ve restorasyon işlemleri yapılacak taşınmaz kültür varlığının; mimari ve kültürel değeri, fiziki durumu, bulunduğu çevrenin özellikleri, kullanım amacı göz önünde bulunduruluyor. Taşınmaz kültür varlığının bakımı, onarımı ve restorasyonu için yapılacak işlemlerin; yapının kültür varlığı niteliğinin devamını sağlaması, gerekirse sağlıklaştırılması ve işlev kazandırılması amacına yönelik olması gerekiyor.
TOKİ’nin bugüne kadar kredilendirdiği projeler; “İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, Amasya, Bartın, Çanakkale, Elazığ, Muğla, Mardin, Uşak, Kastamonu, Tokat, Trabzon, Giresun, Edirne, Isparta, Tekirdağ, Şanlıurfa ve Artvin illerinde; Safranbolu, Kalecik, Bergama, Ürgüp, Bolaman, Bandırma, Ayvalık, Milas, Ula, Foça, İnegöl, Mudanya, Midyat, Seydiler, İnebolu, Alanya, Akçaabat, Osmaneli, Mudurnu, Kemaliye, Göynük, Taraklı, İncesu, Zile, Daday, Mustafapaşa, Birgi, Kalkan, Çavuşin ve Uzungöl” gibi il, ilçe ve beldelerde yer alıyor.