Prof. Dr. Şağdan Başkaya: “Tüm dünyada çakal popülasyonu artış eğiliminde”

Ihlas Haber Ajansı tarafından
10 Şubat, 2025 12:22 tarihinde yayınlandı
A+ A-
Okuma Süresi: 2dk
Yorum Sayısı: 0

Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de çakal popülasyonunun artış eğiliminde olduğu belirtildi.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Fakültesi Yaban Hayatı Ekolojisi ve İdaresi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şağdan Başkaya, ülkemizde çakalın iç bölgelerde daha seyrek görülmekle birlikte günümüzde kıyı bölgelerimizde bol ölçüde rastlanan bir hayvan olduğunu belirterek "Çakal, genelde insanlardan kaçan bir hayvandır. Yerleşim yerlerine yakın yaşamasına karşın beşerden kaçarlar" dedi.
Başkaya, ülkemizde çakal avı için muhakkak kota verilmesine karşın avcıların bu tipi pek avlamadığına dikkat çekerek "Hiçbir avcı genelde Çakal avlamak istemez. Avcıları çakal avına sürüklemek çok sıkıntı, neredeyse imkânsız gibi" diye konuştu.
Ülkemizde yırtıcı tiplerin artış eğiliminde olduğunu çakalın da bu tiplerden biri olduğunu kaydeden Diğere, "Çakal, tüm dünyada artış eğiliminde olan bir hayvan. Ülkemizin tamamına yakın yerinde görülen bir tıp. İç bölgelerde daha seyrek görülmekle birlikte günümüzde kıyı bölgelerimizde bol ölçüde rastlanan bir hayvan. Dünyada çakal yayılışına baktığımız vakit Orta ve Doğu Avrupa, Türkiye, Kafkaslar, Arap Yarımadası, Güney Asya’ya gerçek Hindistan, Çin’e uzanan bir yayılışı var. Yayılışın olduğu bütün ülkelerde çakalla ilgili yayınlarda popülasyonunun artış eğiliminde olduğunu görüyoruz. Bu durum motamot ülkemizde de emsal biçimde. Çakal, Kurt’la da akraba tıpkı cinse mensuplar. Kurt popülasyonu da artış eğiliminde. Misal biçimde öteki yırtıcılar da artış eğilimindedir. Ayı, sırtlan, pars, tilki, kurt ve çakal üzere yırtıcı tipleri ülkemizde artış eğiliminde olduğunu görüyoruz ve zati biliyoruz. Çakal da bunlardan bir tanesi" biçiminde konuştu.

"Genelde insanlardan kaçar"
Çakalın genelde insanlardan kaçan bir hayvan olduğunu tabir eden Prof. Dr. Şağdan Başkaya, "Çakal genelde insanlardan kaçan bir hayvandır. Yerleşim yerlerine yakın yaşamasına karşın beşerden kaçarlar. Küçük kümeler halinde yaşarlar. Kümes hayvanları başta olmak üzere insanların yetiştirdiği evcil hayvanlara ziyan veren bir cinstir. Bu nedenle beşerlerle daima bir çatışma içerisindedir. Kırsalda olsun insanlara yakın yelerde olsun yaban hayvanlarına da ziyan verirler. Çok büyük boyutlu olan ülkemizde yaşayan geyik, karaca, yaban keçisi üzere çeşitleri de avladıklarına şahit oluyoruz. Kümeler halinde avlandıkları için büyük tipleri de avlayabiliyorlar" dedi.

"Avcılar çakal avına pek çıkmak istemiyor"
Çakalın dünyada tüm ülkelerde çabucak hemen avlandığını fakat ülkemizde avının neredeyse hiç yapılmadığını belirten Diğere, "Çakal yaşadığı bütün ülkelerde çabucak hemen avlanan bir cins. Ülkemizde de çakal ve tilki avına müsaade ediliyor, yıldan yıla değişiyor. Çakal, avlanması için muhakkak bir kota verilerek özgür bırakılıyor lakin hiçbir avcı çakal avlayayım diye ava çıkmaz. Bunun bir nizama konulması gerekiyor. Bütün dünyada artan bu yırtıcının popülasyonunu frenlemek gerekiyor. Bunun için de daha farklı formüller uygulanması gerekir. Kümes hayvanlarına bile ziyan veren tilki, sansar, çakal üzere çeşitlerle çabada genelde tuzak yolları çokça yaygındır. Silahla vurmakta bunlardan bir tanesi fakat avcıları çakal avına sürüklemek çok güç, neredeyse imkânsız gibi" tabirlerini kullandı.

Cevap Yaz

Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.

blank
blank
Tugay Kaban tarafından
11 Şubat, 2025 12:32 tarihinde yayınlandı
A+ A-
Okuma Süresi: 2dk
Yorum Sayısı: 0

Öykünün Yatışmaz Yapısı

Aykut Ertuğrul’un 2022 yılının Ekim ayında Ketebe etiketiyle yayımlanan Evrenin Yatışmaz Yapısı isimli 4 (dört) metinden müteşekkil eserini okuduktan sonra hakkında yazılanlara bakayım biraz dedim ve neredeyse korkunç denilebilecek bir tablo ile karşılaştım. Ali Yağan’ın kritiğinde yazarın oyunbazlığından hayretle bahsedilirken ağzın kapanmadığını ve çenenin yorulduğunu gördüm, Turhan Yıldırım’ın bir video ile sunduğu yorumları izlerken metinlerarasılığın cümle yahut bazı kelimeler iktibas etmekten fazla bir şey olduğunu kendi kendime tekrar etmekten yorulduğumu fark ettim, Zeynep Hazal Sevinç’in K24’teki metninde ise Walter Benjamin’in nasıl bu kadar yanlış anlaşılabileceğini merak ederek yazıyı zar zor bitirdim.

Bir eseri topyekûn ele almak çoğu zaman imkânsızdır, bu sebeple şahsen belli başlı birkaç sual üzerinden ilerlemeyi tercih ederim. Bu sualler metni okurken kendi düşüncelerime yönettiğim sorulardır genellikle. Bir kitap yahut bir yazar üzerinden bir metne göndermeler yaparak kritik etme çabası, ekseriyetle su üzerine yazı yazmaktan farksız. İnanmayanlar YÖK’ün Tez Merkezi sistemine uğrayabilir.

Ertuğrul’un E.Y.Y.’si bana, bakmam gereken yerin ‘evren’ değil de ‘öykü’ olduğunu hissettirdi ilk önce. Öykü nedir? En nihâyetinde ‘anlatılan bir şey’ olduğu su götürmez. İnsanlar genellikle ‘hikâye anlatmak’ üzerine yoğunlaşırlar fakat biraz parçalara odaklandığımızda aslında en önce ‘anlatmak’ denilen şeye yüzümüzü çevirmemiz gerektiğini anlayabiliriz. Aykut Ertuğrul bence iyi bir anlatıcı, bu konuda çoğu kişiyle hemfikir olduğumuzu düşünüyorum. Şimdi parçaları birleştirelim. Ben, Aykut Ertuğrul’un iyi bir ‘hikâye anlatıcısı’ olduğunu da düşünüyorum. Evet, artık son parçaya gelebiliriz. Bence Aykut Ertuğrul iyi bir roman yazarı gibi görünüyor. Dikkatinizi celbetmiştir, ‘öykü’ demedim.

Kitaba ismini veren öykünün etkisinin, kitabı değerlendirme noktasında baskın olduğunu herkes rahatlıkla görebiliyor. Bence ‘öykü’ olarak en iyisi Adem’den Önce idi. Öykü klasörü içerisinde yalnızca bu metni tutabiliyorum. İlk metin (kitaba ismini veren) elbette klasörün dışında fakat o şimdilik masaüstünde (bu yazı için) bekleyedursun. Geri kalan diğer iki metni ise Taslaklar klasörüne bırakıyorum sakince.

Evrenin Yatışmaz Yapısı isimli öykü, yer yer hikâyeyi anlatamayacak olduğunu bilen bir anlatıcı (Aykut Ertuğrul?), yer yer müthiş bir şekilde hikâye anlattığına inanan Aykut Ertuğrul (anlatıcı?) arasına sıkışıp kalmış bir hâlde. Ciddi bir sabır gösterilerek, roman olarak tasarlanması gerektiğini bağırıyor ve şu hâliyle birbirini çalıştırmak için zorlanan çarkların dişlileri misali karşımızda duruyor. Bu hâliyle, dikiş izlerini gizleyemeyen, karakterlere perhiz cezaları sunan, heyecanlandıran fakat nihâyetinde hayal fayları açan bir metin Evrenin Yatışmaz Yapısı.

Şimdi evreninyatışmazyapısı.docx dosyasını Roman klasörüne bırakıyorum. Aykut Ertuğrul’dan da klasörü açmasını bekleyeceğim. Sizden de dua istirham ediyorum.

Tugay Kaban

Cevap Yaz

Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.