Suriye’de hafta sonundan itibaren yaşanan gelişmelerle ilgili değerlendirmede bulunan Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Köse, Suriye’nin parçalanma olasılığının yüksek olduğunu belirterek “Çok beklenmedik karışık bir durum var şu anda. Resim net değil flu” dedi.
Suriye’nin grip olduğunda Türkiye’nin nezle olduğunu kaydeden Köse, “Suriye güneyimizde en uzun kara sınırımız. Yaklaşık 960 kilometrelik bir sınır hattını paylaşıyoruz. Bu sınırın güvenliğini sağlamak çok kolay değil. Dolayısıyla Suriye’de meydana gelecek her türlü gelişme bizi yakından etkiliyor. Suriye grip olduğunda biz nezle oluyoruz. Hiçbir şeyden etkilenmezsek, insansızlaşan alanlardaki terör faaliyetlerinden, insansızlaşan alanları dolduran teröristlerden ve sığınmacı krizinden etkileniyoruz ki Türkiye şu anda zaten sığınmacı kabul edebilecek sınırın çok üzerinde. Kriz hiçbir şeyi etkilemezse bile, bir; güneyimizde teröre yatkın sahipsiz araziler oluşturacak böylece ulusal güvenliğimizi tehdit eden teröristlerin alan bulabileceği bir koridor oluşturacak. İki; sığınmacı krizini tetikleyecek Türkiye’deki Suriyelilerin dönüşünü geciktirecek” diye konuştu.
"Parçalanmış bir Suriye İsrail’in işine geliyor"
Bölgede beklenmedik karışık bir durum yaşandığına dikkat çeken Köse, parçalanmış bir Suriye’nin İsrail’in işine geleceğini ifade ederek “Çok beklenmedik karışık bir durum var şu anda. Resim net değil flu. İsrail şu anda bölgedeki en yakın aktör en güçlü aktör ABD’nin desteğinde. Dahlinin olmadığını söylüyor fakat parçalanmış bir Suriye İsrail’in işine geliyor. ABD dahlinin olmadığını söylüyor. İran milislerini Suriye’ye soktu, Esad’a yardım için. İran zaten Ortadoğu’nun mezhepsel olarak parçalanmasını ve Ortadoğu’da mezhepsel çatışmaların çıkmasını maalesef halen körükleyen bir ülke. Bu politikasından bir türlü vazgeçmedi. Dolayısıyla zora düştüğünde de kimse İran’ın tarafında yer almıyor. HTŞ Türkçe adıyla (Şam Kurtuluş Örgütü) Türkiye’nin ve Birleşmiş milletlerin terörist kabul ettiği bir örgüt bir yapılanma. Şöyle bir durum var, HTŞ Esat’la ittifak kurmayacak bir örgüt, HTŞ İran’la ittifak kurmayacak Sünni bir örgüt. Dolayısıyla HTŞ’nin PKK’yı alanlardan söküp atması Tel Rıfat’tan söküp atması ve Tel Rıfat’a Özgür Suriye Ordusu ya da şimdiki adıyla Suriye Milli Ordusu Türkiye’nin desteğinde hakim olmuş durumda. Şu anda Tel Rıfat PKK’dan temizlemiş oldu. Beklenemedik hızla gelişen beklenmedik ağır silahların ve beklenmedik şimdiye kadar bunu görmemiştik düzenli ordu görüntüsü veren birliklerin geliştirdiği bir harekât. Harekât planlamaları oldukça stratejik ve kurmay planlamalar görüyoruz. Bu da bize sıradan bir terör örgütünün yapabileceği organizasyon gibi gelmiyor olamaz zaten” ifadelerini kullandı.
Suriye’nin parçalanma olasılığının yüksek olduğunu ifade eden Köse, “Soru, Suriye parçalanır mı? Suriye’nin parçalanma olasılığı yüksek. Benim bir tarafım Esad bir an önce gitsin eli kanlı bir diktatör ve Suriye halkı Esad’dan kurtulsun diyor. Bu benim duygusal yanım. Realist yanım da şunu diyor, Esad yerinde kalsın ve Suriye parçalanmasın. Üçe parçalanmış bir Suriye güneyimizde bir Nusayri devleti İran’ın destekleyeceği bir PKK devleti ve bir de Sünnilerden oluşan HTŞ’nin Türkiye’nin terörist kabul ettiği aşırı din yorumundan oluşan Vehhabiliğe yakın bir din devleti. Afganistan benzeri bir Taliban oluşmuş olacak. Hemen hemen görüşleri aynı. Bu İsrail için tercih edilebilir bir durum Suriye ile artık kedi fare gibi oynayabilecek çünkü çok rahat birlikte olan bir Suriye değil üç parça küçük küçük kolaylıkla lokmalara bölünmüş bir ekmek gibi İsrail istediği parçayı istediği an ısırabilir koparabilir. Lübnan’da yaptığı her şeyi daha rahatlıkla Suriye’de yapabilir. Kesinlikle ve kesinlikle bir sonraki hedefi İran’dır” dedi.
"Türkiye’nin çok yakın bir zamanda Münbiç’e bir operasyon yapması kuvvetle muhtemel"
Türkiye açısından gelişmelerin olumlu göründüğünü belirten Köse, “Türkiye açısından gelişmeler şimdilik olumlu görünüyor. Türkiye olaylara seyirci değil. Türkiye şunu öğrendi, ABD yaptığı operasyonlarda ben yokum diyordu. İsrail aynısını söylüyordu İngiltere, Rusya aynısını söylüyordu. Şu anda Türkiye’de ben yokum diyor. Fakat kesinlikle ve kesinlikle Türkiye Özgür Suriye Ordusunun yanında, olmalı da. Ve kesinlikle Türkiye PKK’dan temizlenmiş alanları fayda olarak görüyor. Bu kısa vadeli bir çıkardır kısa vadeli bir kazançtır. Çünkü PKK’nın boşalttığı alanlara aşırı dinci Taliban benzeri HTŞ’nin yerleşmesi Türkiye’nin lehine bir durum değil. İlerleyen yıllarda biz yeni bir IŞID benzeri bir örgütle karşılaşabiliriz. Dolayısıyla Türkiye düşünüyorum ve zannediyorum ki çok yakın bir zamanda Münbiç’e bir operasyon yapması kuvvetle muhtemel. Şu anda herkes kuklayı perdenin arkasından idare ediyor. Enteresan şekilde HTŞ’yi terörist ilan eden ABD; HTŞ’ye bilmiyoruz elimizde kanıt yok, HTŞ’ye yoğun destek veriyor. Bu kadar silah HTŞ’ye nerden gitti. HTŞ bu kadar ağır silahı Rusya vermeyeceğine göre PKK vermeyeceğine göre kimden aldı ve nasıl aldı. Dolayısıyla HTŞ’yi biri silahlandırdı ve eğitti. HTŞ’nin şu anda çok planlı hareket eden bir kurmay kadrosu mevcut” şeklinde konuştu.