Tokat’ta 1908 yılında yaşanan sel felaketinin yıkıcı izleri Behzat Camisi’nin duvarında asılı olan Osmanlıca kitabede yaşatılıyor.
Tokat’ta 25 Haziran 1908 tarihinde meydana gelen sel felaketi, kente tarihindeki en yıkıcı doğal afetlerden biri olarak kayıtlara geçti. Behzat Deresi’nin taşması sonucu yaşanan felakette resmi sayılara nazaran 17’si asker olmak üzere 225 kişi hayatını kaybetti. Mahallî tarihçi Halis Cinlioğlu’na nazaran bu sayı 500’e kadar çıkarken, Temmuz 1908’de New York Times gazetesinde yayımlanan bir haberde meyyit sayısı 2 bin olarak verildi.
Selde 9 mahalle etkilendi
Sel felaketinde Behzat Camisi’nin bulunduğu Behzat bölgesi başta olmak üzere Soğukpınar, Devegörmez, Çay Mahallesi üzere 9 mahalle büyük hasar gördü. 649 binadan kimileri büsbütün yıkılırken, kimileri kısmi ziyan gördü. Sel sularının 3,5 metreye kadar yükseldiği afette 6 cami, 6 han ve otel, 4 mektep, 2 hamam ile birçok devlet dairesi tahrip oldu.
17 asker sulara kapılarak hayatını kaybetti
Behzat Camisi’nin kuzeyinde yer alan Telgrafhane büsbütün yok oldu. Tokat Başmutasarrıfı Celal Bey, periyodun Sivas Valiliği’ne gönderdiği telgrafta, "Bugüne kadar burada değil, hiçbir yerde bu türlü bir felaket görülmedi" sözlerine yer verdi. Telgraf memuru Ahmet Şevki Bey ise telgrafı çektikten sonra canını güç kurtararak kıyıya sığındı.
Sel sırasında 17 asker sulara kapılarak hayatını kaybederken, kimileri halk tarafından kurtarıldı. Cesetlerin Behzat Mescidi etrafında toplanarak cenaze süreçlerinin yapıldığı aktarılıyor. Behzat Camisi’nin onarımını Tokatlı hayırsever Tokadi Ahmet Lütfi Paşa üstlenmiş, caminin batı duvarına Osmanlı yazı sanatıyla hazırlanmış bir kitabe yerleştirilmiş.
Selde 649 bine ziyan gördü
Tokat Belediyesi Kent Müzesi Sanat Tarihçisi Mesut Güneş, Tokat’ta 1862 yılında bir sel felaketi yaşandığını, bu olayda bir kişinin hayatını kaybettiğini ve birçok hayvanın telef olduğunu belirtti. 46 yıl sonra, 25 Haziran 1908’de birebir bölgede çok daha yıkıcı bir sel felaketi meydana geldiğini vurgulayan Güneş, resmi kayıtlara nazaran 225 kişinin (17’si asker) hayatını yitirdiğini, birtakım kaynakların ise meyyit sayısını 500 ya da daha fazla gösterdiğini söyledi. Sel 9 mahalleyi etkilerken 6 cami, 6 han/otel, 4 mektep ve 2 hamam olmak üzere 649 bina ziyan gördü. Behzat Camisi’nin kuzeyindeki telgrafhane büsbütün yıkıldı. 1902 tarihli saat kulesinin de selden etkilendiğini ve suyun 3,5 metreye ulaştığını söz eden Güneş, kulenin bu nedenle sonradan bir kat daha yükseltildiğini söyledi.