blank
Avatarı
Ihlas Haber Ajansı tarafından
26 Mayıs, 2025 16:30 tarihinde yayınlandı
Okuma Süresi: 2dk
Yorum: 0

Çiftçilerin zorlu çeltik mesaisi: Dize ulaşan suyun içinde ekim yapıyorlar

Türkiye’nin kıymetli çeltik üretim merkezlerinden olan Kastamonu’nun Tosya ilçesinde, Ilgaz Dağı’nın kar sularıyla beslenen tarlalarda çeltik ekimine başlandı. Dizlerine kadar ulaşan suyun içinde ter döken çiftçiler, sarıkılçık pirinci için ağır mesai harcıyor.
Türkiye’nin birinci çeltik fabrikasının kurulduğu Kastamonu’nun Tosya ilçesinde, yaklaşık 10 bin dekar alanda çeltik ekimi başladı. Türkiye’nin kıymetli pirinç üretim merkezleri ortasında yer alan Tosya ilçesinde, Ilgaz Dağı’nın kar sularıyla beslenen Devrez Çayı etrafındaki köylerdeki tarlalar, "sarıkılçık" çeltiği ile buluşturulmaya başlandı. Bir evvelki dönemden kalan anızları temizleyen çiftçiler, tarlaları suladıktan sonra "keşan" sürecini gerçekleştirdi.
Toplamda 10 bin dekar alanda ekimin yapıldığı Tosya ilçesinde, coğrafik işaret tesciline sahip "Sarıkılçık" pirinci başta olmak üzere "Yaşar", "Maratelli" ve "Osmancık" çeşitlerinde pirinç yetiştiriliyor.

"Tarladan sofraya gelene kadar her kademesine elimiz sürülüyor"
Tosya ilçesinde 10 yıldır sarıkılçık pirincini ektiklerini söyleyen Sevgi Çalışır, "İlk evvel tohumu yıkıyoruz, sonra ıslatıyoruz. 3 gün boyunca suda bekletiyoruz. Sonra da tarlaları keşan ediyoruz. Keşandan sonra gübreleme oluyor. Dün akşam gübresini attık. Bugün de çeltik ekimini yapıyoruz. Biraz zahmetli oluyor lakin hepsi de elimden geçiyor. Diğer kimse olmayınca buradaki işler de bize düşüyor. Tarladan sofraya gelene kadar her etabına elimiz sürülüyor" dedi.

"Sarıkılçık pirincinde şeker oranı yüzde 17’dir"
Ata tohumu, coğrafik işaretli sarıkılçık pirincinin değerine dikkat çeken Akif Bilgili ise, "Sarıkılçık, cet tohumudur. Geniyle oynanmamış bir tohumdur. Biz de bunu ayakta tutmaya çalışıyoruz çiftçiler olarak. Alışılmış ki biraz meşakkatli iş, sıkıntı etapları, uzun, ağır fakat ne yazık ki emeğimizin karşılığını alamıyoruz. Birinci evvel tarlayı havalandırırız, pullukla ızgarayla sürüyoruz. Peşinden suyu veririz, basamak etap keşanını yaparız. Daha sonra tohumunu atarız, yaklaşık 4-5 ay sonrada biçimini yaparız. Biz, cet tohumu sarkılçık ekiyoruz. Kastamonu’nun, Tosya’nın meşhur sarıkılçık pirincidir. Zira şeker oranı düşüktür, yüzde 17’dir. Akçeltik diye de geçer. Osmanlının sofralarına girmiş bir pirinçtir. Öbür pirinçlerin şeker oranı yüzde 70-80 civarındadır. Bu yüzden sarıkılçık pirincini gönül rahatlığıyla tüm vatandaşlarımız, şeker hastaları tüketebilir" halinde konuştu.

"Meşakkatli bir iş lakin alıştık"
Çeltik ekimini zorluğuna karşın yıllardır yaptıklarını kaydeden Aydın Çalışır da, "Meşakkatli bir iş ancak alıştık. Bu atalarımızdan gelen bir tohum, genetiğiyle oynanmayan tohumdur. Şeker oranı da yüzde 17’lerdedir. Genetiği ile oynanmayan tek cet tohumudur. Öteki çeltiklerde şeker oranı yüzde 80’lerdeyken sarıkılçıkta şeker oranı en fazla yüzde 17’dir. Yani biraz daha narin yetişen, sıkıntı yetişen, randımanı az olan bir çeltik fakat şeker oranından ötürü ve genetiğiyle oynanmadığından ötürü ekimini yapıyoruz" tabirlerini kullandı.

"Sarıkılçık’ın içerisine yüzde 100 su katılır ve çok lezzetlidir"
Sarıkılçık pirincinin çok lezzetli olduğunu söz eden Hasan Eryiğit ise, "Sarıkılçık, bizim bu etrafta aranan bir pirinçtir. Şu anda pazarda yok satıyor. O yüzden tutulan bir pirinçtir, cet tohumu bir pirinçtir. O yüzden çok değerlidir. Bir dönüme 17 kilo tohum atıyoruz. Ayrıyeten bizler olağan hayvan gübresi atmaya başladık. Şu anda çok düzgün oluyor, pek kimyasal unsur ya da ilaç kullanmıyoruz, doğal olarak üretmeye çalışıyoruz" dedi.

Bizi sosyal medyadan takip edin
blank
Avatarı
Ihlas Haber Ajansı tarafından
14 Ekim, 2025 00:00 tarihinde yayınlandı
Okuma Süresi: 2dk
Yorum: 0

Coğrafi işaretli Tosya pirincinde susuzluk sebebiyle istenilen rekolteye ulaşılamadı

Kastamonu’nun Tosya ilçesinde hasadı devam eden coğrafik işaretli çeltikte sulama sorunları sebebiyle rekolte yüzde 40 oranında düştü. İlçede yetiştirilen coğrafik işaretli "Sarıkılçık" tipi pirincin ekildiği alan ise 5 bin dekardan bin 500 dekara kadar geriledi.
Türkiye’de ’pirinç’ denilince birinci akla gelen ilçeler ortasında yer alan Kastamonu’nun Tosya ilçesinde çeltiğin hasadına devam ediliyor. İlçenin iktisat lokomotifi olan coğrafik işaret tescil evraklı "Sarıkılçık"ın da hasadı sürüyor. Türkiye’nin birinci çeltik fabrikasının kurulduğu ilçede coğrafik işaret tescilli sarıkılçık pirincinin yanı sıra, "Osmancık", "Efe" ve "Yatkın" çeşitlerindeki çeltikler de yetiştiriliyor. Çiftçiler tarafından biçerdöverlerle hasat edilen çeltik, güneş altında kurutuluyor. Daha sonra fabrikalara satılan çeltikler işlenerek Türkiye’nin dört bir yanına gönderiliyor. İlçede yaklaşık 10 bin dekar alanda çeltik yetiştirilirken, yüzde 18 şeker oranı bakımından coğrafik işaretli eser olarak kabul edilen Tosya sarıkılçık pirinci büyük ilgi görüyor. 5 yıl evvel ilçede 5 bin dekar alanda ekimi yapılan sarıkılçık pirincinin kuraklık ve sulama problemleri sebebiyle ekim alanı bin 500 dekara kadar düştü. İlçede çiftçilik yapan vatandaşlar, sulama sıkıntıları sebebiyle randımanın yüzde 40 oranında düştüğünü lisana getirdi.

"Susuzluk sebebiyle sarıkılçıkın rekoltesi çok fazla düştü"
Tosya’ya bağlı Ortalıca köyünde çeltik yetiştiriciliği yapan Muhtar Salih Uysal, "Çapasıydı, keşanıydı, gübresiydi, ilacıydı derken hasat vaktine kadar geldik. Şu anda çeltik hasadımızı yapıyoruz. Bizim köyümüzde başka köylere göre randıman biraz daha düzgün. Zira buradaki karasular bizleri biraz besledi. Suda çok kahır yaşadık. Biz de yeri geldi sırayla suladık, tarlanın bir tarafını kesip öteki tarafına su verdik. Şu anda hasadını yapıyoruz, bundan sonra biçip, çeltiği traktörlere koyup harmanda kurutmaya bırakacağız. Çeltiği fazla olanlar ise fabrikada kurutuyor. Olağanda çeltik için bu suyun daima akması gerekiyor. Yani çeltik tarlasının tabanı susuz olmaz. Çeltik suyla yetiştiği için daima sulama istiyor. Bu da çeltik randımanlarında illa ki ister istemez düşüşe etken bir neden. Devrez Çayı’ndan gelen suyla bir kısmını 5 gün, öbür kısmına 5 gün suladık. Bu da çeltiğin sulamasındaki rolü, verimlerdeki düşüşün rolüdür. Natürel biz de Ortalıca köyü olarak karasularıyla bizler biraz yönetim ettik lakin Zincirlikuyu, Çaykapı, Çakal, Kurtçular, Sofular, Dedem köyü, Üst Suluca, Akbük üzere çeltik ekimi yapan bütün köyler bu sene susuzluktan birden fazla kuruttu tarlasını, randımanı bırak ve yani hiç biçerdöver girmeyen tarlaları var. Şu an oradaki arkadaşların yani sulara hiç yok, kesildi, olan da mesela sarıkılçık dekoltesi çok düştü. Niçin düştü bu susuzluktan düştü. Bu da fiyatlarına illaki yansıdı. Bugün bir sarıkılçığın fiyatı 200 TL’den en düşüğü satılıyor" dedi.
1960 yılından itibaren çeltik üretimi yaptığını söyleyen Mehmet İpek ise, "Daha evvel ırmaklarda yaptık, artık de emekli olduk, buralardayız. Burada çeltik çekiyoruz traktörlerle artık. Bu yıl çeltik hasadı başladı. Geçtiğimiz yıllarda dönüm başına randıman bin tonu geçiyordu maşallah lakin bu yıl biz, Ortalıca köyünde dönüm başına 700 kilogram civarında çeltik alabildik" diye konuştu.

Bizi sosyal medyadan takip edin