BUYUR, BURDAN YAK!

İkisi de devletin kurumu. Açıkladıkları rakamlar arasındaki fark 26 milyar dolar. Bu iki kurum TÜİĶ ve Merkez Bankası. Geçtiğimiz yılın dış ticaret açığı rakamlarını açıkladılar. Yazılı basında bu çelişkiye dikkat çeken haberler yer aldı. Takip ettiğim kadarıyla ilgili kurumlardan yalanlama yada tekzip gelmedi. Konuyu mümkün olduğunca araştırdım. MB nin ve TÜİK in verilerine internet üzerinden erişiliyor. MB nin açıkladığı 2024 yılı dış ticaret açığı, TÜİK in açıkladığı rakamlardan 26 milyar dolar kadar daha düşük!

İki kurumun açıkladığı rakamlar arasındaki bu büyük sapma; önceki yıllarda açıklanan cari açık rakamlarını da tartışmalı hale getirdi.

Bilmeyenler için,
dış ticaret açığını kısaca izah edelim. Dış Ticaret Açığı; bir ülkenin belirli zaman diliminde yaptığı ithalatın, gerçekleştirdiği ihracattan daha fazla olmasıdır. Bu durum, ülkenin yurt dışına sattığı mal ve hizmetlerin toplam değerine kıyasla yurt dışından daha fazla mal ve hizmet satın aldığı anlamına gelir. Bunun tersine ise; dış ticaret fazlası diyoruz. Maalesef biz sürekli dış ticaret açığı veren bir ülkeyiz. Belimizi büken de bu. Üreten ve ürettiğini satan ülkeler dışticaret fazlası veriyor. Bu ülkelerin ekonomileri daha güçlü, kişi başına düşen milli gelirleri de daha yüksek.

Baktığımızda; en fazla dış ticaret fazlası veren ülke Çin.
Çin 594 milyar dolar ticaret fazlası ile listenin başında yer alıyor.
Almanya: 245,3 milyar dolar ile ikinci sırada.
İrlanda: 178 milyar dolar ile üçüncü sırada.
Singapur: 155 milyar dolar.
İsviçre: 131 milyar dolar.
Suudi Arabistan: 127 milyar dolar. Liste azalarak devam ediyor.
Burada dikkate almamız gereken nüfus faktörü. Yani dış ticaret fazlasının ülke nüfusuna oranı önemli. Çin'in ilk sırada olması sizleri yanıltmasın. Nüfusuna orantıladığımızda, rakam çok düşük kalıyor. Çin 1 milyar 400 milyonluk nüfusuna rağmen kişi başı mili gelirini sürekli artıran bir ülke. En son rakam 12 bin 500 dolar kadardı. Bu rakama rağmen kişi başı milli gelir sıralamasıda dünyada 75. sırada yer alıyor.
Yanlış hatırlamıyorsam son 22 yılda 2 defa cari fazla bizde verdik.

Ülkemizin 2024 yılının; Ocak ayı başı ile Aralık ayı sonu itibariyle dış ticaret açığı rakamlarına
data.tuik.gov.tr den ve ticaret.gov.tr adreslerinden baktım. İnternet üzerinden diğer kaynaklardan da araştırdım.

TÜİK in, Ticaret Bakanlığının,
Türkiye Cumhuriyeti Stareteji ve Bütçe Başkanlığının verileri örtüşüyor. Buna göre; 2024 yılı Aralık ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 43,9 artarak 8,8 milyar dolar seviyesinde kaydedilmiş. Yıl geneline, 2024 yılı Ocak-Aralık dönemine baktığımızda ise, dış ticaret açığı 2023 yılına göre yüzde 22,7 azalarak 82,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiş. Yuzde 22.7 azalması tabiiki sevindirici.

Belli ki, Ticaret Bakanlığı ile Starateji ve Bütçe Başkanlığı TÜİK verilerini esas almış.
Fakat, Merkez Bankası'nın (MB) 2024 Aralık ayı Ödemeler Dengesi Bilançosuna göre, 2024 dış ticaret açığı tutarı 56 milyar 258 milyon dolar. Doğru ise bu çok daha sevindirici. Fakat, Merkez Bankası'nın açıkladığı rakamlar ile TÜİK verileri arasındaki fark yaklaşık 26 milyar dolar. Fark çok yüksek, İnanılır gibi değil!
Hangisine güveneceğiz? Ülkede bilgi kirliliğide had safhada! Umarım bunun mantıklı bir nedeni vardır ve bir açıklama yapılır.
Hadi, malüm nedenlerle dış ticaret fazlası veremiyoruz. Bari
dış ticaret açığımızı doğru düzgün açıklayalım. Yada bilgi kirliliği varsa, mücadele edelim, önleyelim.

Not: rakamlar, kurumların web sitelerinden ve diğer açık kaynaklardan derlenmiştir.

İlyas Erbay