Kastamonu Üniversitesi tarafından yürütülen proje ile havadaki polen ve sporların yoğunluğu tespit edilerek astım ve alerji hastaları için internet üzerinden fiyatsız yayınlanıyor.
Ormancılık ve tabiat turizmi alanında ihtisaslaşan Kastamonu Üniversitesi tarafından TÜBİTAK 1001 Programı çerçevesinde başlatılan projeyle atmosferik polen ve sporlar inceleniyor. Proje çerçevesinde Kastamonu’da farklı iklim kaidelerine sahip olan Merkez, İnebolu ve Tosya ilçelerinin atmosferik polen ve sporları incelenerek, meteorolojik faktörlere nazaran değişimleri belirleniyor. Alınan bilgiler ışığında atmosferdeki polen ve sporların alerji hastalarının hayat kalitesine tesirleri tespit ediliyor. Türkiye’de birinci defa otomatik polen sayım aygıtının kullanıldığı çalışmayla Kastamonu atmosferindeki polen ve spor çeşitliliği ve yoğunluğu anlık olarak tespit ediliyor. Elde edilen datalar, Kastamonu Üniversitesi Palinoloji Araştıra Kümesinin internet sitesinden fiyatsız olarak paylaşılıyor. Her saatte bir yenilenen bülten sayesinde alerjisi olan vatandaşların önlem alması sağlanıyor.
Astım ve alerji hastaları için mevsimlik riskler ortaya konacak
Kastamonu vilayet merkezi ile İnebolu ve Tosya ilçelerinde yer alan polen yakalama tuzaklarıyla da havdaki polen ve sporlar toplanıyor. Yakalanan polen ve sporlar incelenerek yıllık polen takvimleri hazırlanıyor. Uzun yıllar boyunca yapılan incelemeler ile hazırlanan bu takvimler astım ve alerji hastaları için kestirimi mevsimlik ve aylık polen maruziyet riskini ortaya koyacak. Atmosferdeki bitki patojeni mantarların spor yoğunluklarının ve yıllık takvimlerinin belirlenmesi sayesinde hem orman zararlısı mantarlarla gayrette hem de zirai uğraş konusunda ilgili kamu kurumlarına bilgi akışı sağlanıyor.
Öte yandan Meteoroloji Genel Müdürlüğüne ulaştırılan datalarla, ilerleyen süreçte hava iddiası biçiminde polen iddiası bülteninin yayınlanması hedefleniyor.
2023 yılında başlayan ve 3 yıldır Kastamonu Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanı ve Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Talip Çeter’in yürütücülüğünde devam eden projede Fen Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Bani, Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Öğretim Üyesi Kerim Güney, Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri Dr. Nazlı Erol ve Dr. Celal Demir araştırmacı olarak yer alıyor. Doktora öğrencileri Oktay Bıyıklıoğlu, Serhat Karabıçak ve Yüksek lisans öğrencileri Derya Keleşoğlu ve İbrahim Özkutlu bursiyer olarak projeye dayanak sağlıyor. Proje çerçevesinde Serhat Karabıçak, Laila Elfogohi ve Jamal Hayoub tarafından üç doktora tezi hazırlanıyor.
"Cihazlarla havadaki polen ve sporları tespit ediyoruz"
Projeyle ilgili bilgi veren Prof. Dr. Talip Çeter, "Üniversitemiz olarak hava ile ilgili biyolojik partiküllerle, polen ve sporlarla hatta cansız partiküllerle ilgili çalışmalar yürütüyoruz. Meteoroloji istasyonumuz ile sıcaklık, yağış, nem ve basınç üzere parametrelerini ölçüyoruz tıpkı vakitte havadaki ’PM2.5’ ve ’PM10’ boyutundaki partiküllerin ölçümlerini yapan sensörlerimiz mevcut. Bunun yanı sıra da volumetrik temelle çalışan burkard cihazımızda havadaki polen ve sporları 7 günlük dönemlerle inceleyerek, laboratuvarımızda preparasyonlarını yapmak suretiyle havadaki polen ve sporların konsantrasyonlarını yani ölçülerini saatlik olarak belirliyoruz ve web sayfamızda yayınlıyoruz. Bu dataları de hastalara, doktorlara ve alerji şikayetleri olanlarla paylaşıyoruz. 2025 yılından bu yana kullanma açtığımız Amerika’daki bir firmanın otomatik polen sayım aygıtını da devreye aldık. Bu aygıt ile gerçek time bilgiler elde ediyoruz yani anlık bilgiler elde edip, hastalarla ve ilgililerle paylaşma imkanına sahibiz. Bilhassa alerjiye sahip bireylerin bunlarla ilgilenmesi ve bunlardan yararlanmasını tavsiye ediyoruz. Bilhassa çayır, çimen polenlerinin ağır olarak görüldüğü periyotları de cihazlarımızda tespit ediyoruz. Bu polenlere alerjisi olanlar şayet web sitemizi ziyaret ederlerse, rahatsızlıkları ile ilgili önlemler almak suretiyle dışarıya çıkarak daha konforlu bir ömür imkanına sahip olabilirler" dedi.
"Biz bu bilgileri halkın anlayabileceği bir formatla paylaşıyoruz"
Havadan topladıkları ham dataları laboratuvarda işleyerek halkın kullanımına sunduklarını söyleyen Prof. Dr. Çeter, "TÜBİTAK projemiz kapsamında İnebolu ve Tosya’da kurulan burkard aygıtımız ile iki yıldan bu yana datalar topluyoruz. Elde edilen bu bilgilerin, TÜBİTAK projesi çerçevesinde, tahlillerini yaparak hem halkımızla hem de ilgili kurumlarla paylaşıyoruz. Otomatik sayım olarak Türkiye’ye birinci kere bu aygıtı biz getirdik ve 2025 yılı başından bu yana kullanıma başladık. Bu aygıttan anlık olarak gelen bilgiler aygıtın veri merkezinde sürece alınıyor ve bunlar tanımlanıyor. Biz bu bilgileri halkın anlayabileceği bir formatta Kastamonu Üniversitesi Palinoloji Araştırma Kümesi web sayfasında hastaların, hekimlerin, ziraat ile uğraşanların kullanımına sunuyoruz" diye konuştu.
"Hizmetimizi, halkımıza ve kurumlara fiyatsız olarak veriyoruz ve web sitemimizde yayınlıyoruz"
Yurt dışında fiyatlı olarak satılan polen ve sporlarla ilgili bilgilerin Kastamonu Üniversitesi’nin vatandaşlara ve kurumlara fiyatsız ulaştırıldığını belirten Çeter, "Atmosferde tespit ettiğimiz birçok mantar cinsine ilişkin sporlar ve hif modülleri var. Bunların kimileri insanların yanı sıra orman ağaçlarında, orman ve bitkilerinde hastalıklara ve enfeksiyonlara neden oluyor. Ayrıyeten halk ortasında rastık hastalığı, küf hastalığı, karabaşak hastalığı üzere isimler ile bilinen birçok hastalığa mantarların sebep olduğu tahıl ya da meyve üzere ziraî eser hastalıkları da kelam konusu. Biz bunların ortaya çıktığı periyotları ve saatleri tespit etmek suretiyle yılın hangi devirlerinde bu hastalıklar ağırlaşıyor ve bunlarla hangi periyotta uğraş edilmeli, ilaçlama yapılmalı, bunun da imkanını sağlamış oluyoruz" formunda konuştu.
Bu proje astım hastası ve polen alerjisi olanların hayatını kolaylaştırıyor
‹
›