Kulak, Burun, Boğaz (KBB) Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Nesrettin Fatih Turgut, tükürük bezi taşı hatalığının tedavi edilmediği takdirde derin boyun enfeksiyonuna neden olabileceğini söyledi.
Tükürük bezlerinde oluşan taşlar, ekseriyetle göz gerisi edilen bir mevzu olarak dikkat çekiyor. Lakin bu küçük taşların büyük meselelere yol açabileceği uzmanlar tarafından söz ediliyor. Tükürük bezlerinde birikerek oluşan taşlar, tıbbi ismiyle sialolitler, ağız içinde rahatsızlık ve ağrıya neden olabileceğini lisana getiren Medicana Sıhhat Kümesi Hekimlerinden KBB Uzmanı Doç. Dr. Nesrettin Fatih Turgut, hastalığın teşhis, tedavi ve tedavi sonrası sürecinden bahsetti.
Bu belirtilere dikkat
Tükürük bezi taşlarını, çene altında ve yanak gerisinde yerleşen tükürük salgısı üreten tükürük bezlerinde yahut tükürük bezlerinin ağız içine açılmasını sağlayan tükürük bezi kanallarında görülen taşlar olarak belirten Medicana International Samsun Hastanesi KBB Uzmanı Doç. Dr. Nesrettin Fatih Turgut, “Tükürük bezi taşı tükürük içeriğinin yoğunluğu fazla olduğu için çene altı tükürük bezleri (submandibuler) ve kanallarında ve 30-60 yaş aralığında, erkeklerde daha fazla görülmektedir. Yetersiz sıvı alımı, tükürük salgısının azalmasına neden olan enfeksiyonlar, ilaç kullanımı ve çeşitli enfeksiyonlar ve tükürük bezi kanallarının darlıkları tükürük bezi kanalı içinde taş oluşmasına yatkınlık oluşturur. Bu hastalıkta tipik belirti, taşın var olduğu tarafta yer alan bezde yemek yeme sonrası gelişen şişlik ve ağrıdır. Tükürük salgısının dışarı atılamayıp birikimi, enfeksiyona yatkınlık oluşturur. Bakteriyel tükürük bezi iltihabı dediğimiz hastalık gelişebilir ki bu durumda şikayetler şiddetli hale gelebilir. Etkilenen tükürük bezinin çok şişmesi, çok hassasiyeti, ağrı ve ateş gelişebilir. Tedavi edilmediği takdirde, hastane yatışı gerektiren ve şiddeti daha fazla olan bir tabloya, derin boyun enfeksiyonuna, ilerleme görebiliriz” dedi.
“Taşın büyüklüğü ve pozisyonuna nazaran cerrahi müdahale kelam konusu olabilir”
Şikâyetleri daha hafif olan ve taş boyutları küçük ve tükürük bezi kanalının ucuna yakın yerde yerleşim gösteren hastalarda klasik tedaviler önerildiğini lisana getiren Doç. Dr. Nesrettin Fatih Turgut, “Ağrı kesiciler yarar sağlar. Bol sıvı tüketimi, ısı uygulaması rahatlama sağlayabilir, bol sıvı tüketimini tüm hastalarımızda önermekteyiz. Tıpkı vakitte limon üzere ekşi eserlerin emilmesi tükürük sıvısını artırır ve çok küçük taşların dışarı atılmasını sağlayabilir. Taş boyutunun büyük olması, taşında daha çok beze yakın yerde yerleşmiş olması durumlarında ise cerrahi uygulamaları gündeme gelmektedir. Taş yerleşimi, büyüklüğü etkilenen tükürük bezinin durumu cerrahinin biçimini belirler. Şayet taş tükürük bezi kanalında yer alıyorsa, sialendoskopi olarak isimlendirilen kamera sistemi ile yer tespiti ve çıkarma süreci rastgele bir kesi olmaksızın tercih edilir. Lakin taşın tükürük bezi içerisinde yer alması, boyutunun çok büyük olması durumlarında ise dışardan yahut ağız içinden yaklaşım ile cerrahi seçenekleri gündeme gelmektedir” diye konuştu.
“Büyük taşlar havalı kırma tekniği kullanılarak küçültülerek çıkarılıyor”
Tükürük bezi kanallarının içindeki en uç bölgelere kadar ulaşabilen bir kamera sistemini kullanarak tükürük kanallarını inceleme sistemi olan sialendoskopiden bahseden Doç. Dr. Turgut, “Bu sistem, kanal içindeki hastalıkların tanısı ve tedavisi için bir araç sağlar. Kamera sisteminin temel özelliği, tükürük kanalının içini milimetrik boyutlarda denetim etme yeteneğidir, yaklaşık 1.5 mm’lik bir boyuttan bahsedilmektedir. Bu süreç genel anestezi yahut lokal anestezi altında uygulanabilir. Doktorun tecrübesi, hastanın sıhhat durumu, hastanın ahengine ve tercihine bağlı olarak tedavi planlaması yapılır. Sialendoskopi, ekseriyetle tükürük kanallarında taş olan hastaların tedavisinde kullanılmaktadır. Ayrıyeten Sjögren hastalığı, radyoaktif iyot tedavisi almış hastalar ve tekrarlayan tükürük bezi iltihaplarına sahip çocuk hastalarda da bu usul uygulanabilir. Sialendoskopi müddeti, taşın büyüklüğü ve pozisyonuna bağlı olarak değişebilir. Büyük taşlar havalı kırma tekniği kullanılarak küçültülerek çıkarılır, bu nedenle süreç müddeti uzun olabilir. Sialendoskopi sırasında rastgele bir kesi yahut dikiş uygulanmaz, bu nedenle süreç sonrasında ağrı yahut şikâyet gözlemlenmez. Süreksiz olarak birebir taraftaki tükürük bezinde şişlik olabilir lakin ekseriyetle bu şişlik 1-2 saat içinde azalır. Hastalar, ekseriyetle tıpkı gün içinde taburcu edilirler” biçiminde konuştu.
“Sialendoskopi ile çıkarılamayan taşlar için açık cerrahi uygulanabilir”
Cerrahi müdahale seçeneği hakkında da bilgi veren Turgut, “Taş boyutunun büyük olması, taşın bez içinde yerleşim göstermesi, sık enfeksiyona bağlı taşın kanala yapışık olması üzere nedenlerden ötürü sialendoskopi ile taşın çıkarılması mümkün olmayabilir. Bu durumlarda açık cerrahi seçeneği gündeme gelir. Şayet taş, kanal içinde yerleşim gösteriyorsa ağız içerisinden kanal üzerinde yapılacak ufak bir kesi ile taşa ulaşılır ve taş çıkarılır. Birkaç dikiş atılarak süreç tamamlanır. Hastalarımız lakin taş tükürük bezi içinde olursa yahut tükürük bezi daima (kronik) enfeksiyona bağlı olarak fonksiyonunu yitirmişse (atrofiye uğramış) tükürük bezi genel anestezi altında çene altından kesi yapılarak büsbütün çıkarılır. Ameliyat sonrası 2-3 gün hastane yatışı gerekebilir” tabirlerini kullandı.