Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Hava Aydın, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre dünyada 40 milyona yakın hasta olduğunu hatırlatarak artık erken tanıyla AIDS dönemine geçişi engelledikleri veya çok çok ötelediklerini söyledi.
Dünyada AIDS veya HIV enfeksiyonu konusunda toplum farkındalığını artırmak amacıyla 1988 yılından beri 1 Aralık Günü’nün ’Dünya AIDS Günü’ olarak kabul ediliyor. AIDS ilk kez 1981 yılında tanımlanmış ve neden olan virüs 1984 yılında izole edilerek HIV adını alırken, hastalığın tedavisinde son yıllarda gelişen yöntemlerle önemli başarılar sağlandı. Hastalığın tedavilerdeki başarılardan sonra artık ölümcül hastalık kategorisinden çıktığı kronik hastalıklar sınıfına dâhil edildiği belirtildi.
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan İmperial Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Hava Aydın, “AIDS dediğimiz tablo HIV hastalığının ilerlemiş evresidir. HIV hastalığı tüm dünyada 1983-84 yıllarında ilk tanımlandığından beri yaygın olarak görülmekte olan bulaşıcı bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) nün en son 2023 verileri ortalama 40 milyona yakın hasta olduğu yönündedir. Türkiye’de en son veriler Halk Sağlığı tarafından 2022 yılının sonunda derlenmiştir. Türkiye’de 36 bin vaka olduğu ifade edilmiştir. HIV hastalığı bulaş yolları; cinsel yolla temas, hasta kişilerin kan ürünleriyle temas ve hasta annelerden gebelik döneminde bebeğe geçme şeklindedir. Özellikle riskli temaslarda bulunan kişilerin bu hastalıklardan korunma konusunda çok dikkatli olması gerekiyor. Birleşmiş Milletler AIDS topluluğunun en son açıklamasında HIV pozitif olan kişilerin yaklaşık yüzde 45’nin hastalığının farkında olmadığını belirtmiştir. Bu çok büyük ve önemli bir orandır” dedi.
“Erken tanı ve tedaviyle AIDS dönemine geçişi engelliyoruz veya çok çok öteliyoruz”
Erken tanı ile AIDS dönemine geçişi ötelediklerini veya tamamen engellediklerini ifade eden Aydın, “HIV hastalığı bulaş riski açısından temaslı eylemlerde bulunmuş kişilerin taramalarını önermek bizim için en öncelikli meseledir. HIV hastalığının dünya için bir sorun olmasının engellenmesi için Dünya Sağlık Örgütü’nün HIV’in önlenmesi konusundaki eylem planı 3 basamaktan oluşmaktadır. Hastaların yüzde 95’ine tanı konulması, yüzde 95’inin tedavisinin yapılması ve yüzde 95’nin de tedavisinde başarılı olunması şeklindedir. Öncelikli mesele HIV hastalarının tanılarının konulmasıdır. 5-10 yıl öncesine kadar belirli klinik özelliklere sahip hastaların tedavi edilmesi öneriliyordu. Artık bu değişti, HIV hastalığı tanısı konulmuş olan tüm hastalarımızı tanısı konulduğu günden itibaren tedavi programına alıyoruz. HIV bulaşından sonra tedavisiz olan hastalarda ortalama 8-10 yıl içinde AIDS dönemine geçiş bekleniyor. Erken tanı ile beraber AIDS dönemine geçişi çok çok öteliyoruz belki hastamız ömür boyu bu döneme geçmiyorlar normal insanlar gibi normal yaşam sürelerini tamamlamış oluyorlar. Üzerine basarak söyleyeceğimiz riskli temaslarda şüpheli durumlarda yaşamış olan kişilerin mutlaka HIV testlerini ilgili uzman rehberliğiyle beraber yaptırmaları gerekiyor" diye konuştu.
Hastalığın artık ölümcül kategorisinden çıktığını kaydeden Aydın, “Ölümcül hastalık kategorisinden HIV çıkmıştır artık tedavilerdeki başarılardan sonra. HIV hastalığı kronik hastalıklar sınıfına dâhil edilmiştir. Bildiğimiz kronik hastalıklar gibi. HIV tanısı almış kişilerin üzerinde müthiş bir baskı ya da ölümle ilgili hastalığın gidişatıyla ilgili korkular mevcut. HIV hastalığının tedavisinde artık gerçekten çok başarılı tedavilere ulaştık. Aşı ve HIV hastalığından korunma, engellenmesi ya da tamamen tedavi edilmesi konusunda da ciddi tedaviler ve çalışmalar sürmekte onlarında güzel haberlerini almayı beklemekteyiz. En güzel haberlerden biri de örneğin birkaç yıl öncesi kadar Kronik Hepatit C, HCV virusunun neden olduğu tedavisiz bir hastalıktı. Artık tamamen tedavide kür sağlanabilen hastalıklar grubuna geçti. HIV hastalığıda etkeni virüs grubundan bir hastalıktır onda da aynı başarıyı elde etmeyi ümit ediyoruz. HIV hastalığının tedavisi ve aşı çalışmaları üzerinde yürütülen, umut vaat eden bir çok çalışma mevcuttur" ifadelerini kullandı.
Karadeniz’de batan Kafkametler’in sahibi 3 sanık hakim karşısında
Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde fırtına nedeniyle batan Kafkametler’in donatanı (sahibi) 1’i tutuklu 3 kişi, birinci duruşmada hakim karşısına çıktı.
Karadeniz Ereğli ilçesinde 19 Kasım 2023’te Karadeniz’de batan Kafkametler Gemisinin mürettebatlarından 5’inin cansız vücuduna ulaşılırken, Kaptan Cemal Turan, 3’üncü Kaptan Berke Çamurtaş, Başmühendis Veli Özel, 2’nci Makinist Göksel Özel, Usta Gemici Satılmış Uslu, Gemici Mustafa Nacar ve Yağcı Ömer Hebip’in cansız vücutlarına ulaşılamamıştı. 5 denizcinin cansız vücuduna ulaşılan, 7 denizcinin ise hala kayıp olduğu faciada uzman raporunda şirketin "tali kusurlu" olduğu belirtilmişti. Karadeniz Ereğli Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanarak Karadeniz Ereğli Ağır Ceza Mahkemesi’ne sunulan iddianamede sanıklar Saffet, Gökhan ve Kayacan Ö. hakkında farklı ayrı "taksirle birden fazla kişinin vefatına neden olma" cürmünden 2 yıldan 15 yıla kadar mahpus cezası talep edilmişti. Karadeniz Ereğli Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen birinci duruşmada, geminin donatanları olan Kafkametler Şirketi’nin yönetim kurulu üyeleri Saffet Ö., Samet Ö. ve Kayacan Ö., SEGBİS aracılığı ile hakim karşısına çıktı.
"Gemi İstanbul’a gelseydi bu elim kaza vuku bulmayacaktı"
Tutuklu sanık Saffet Ö., suçlamaları kabul etmedi. Kaptan Cemal Turan’ın basiretsiz bir karar aldığını öne süren Saffet Ö., "(Olayın yaşanması) Kaptanın basiretsiz bir kararı. Biz müdahil olamıyoruz. Geminin bakım ve tamiriyle ilgileniyorum. Ben olmadığım vakit atanmış kişi Aytekin D. ilgileniyor. Eksik olan bir şey olsa gemi yola çıkmaz, gemi devamlı denetleme görüyor. Aytekin D, gemi kaptanına İstanbul’a devam etmesi noktasında tavsiye etmiş. Kaptanın kararı yanlış bir tavır olmuş. Ereğli’ye gideceğine İstanbul’a gelseydi bu elim kaza vuku bulmayacaktı. Gemi kaptanı Cemal Turan, Aytekin D.’nin tavsiyesine uymamış, uymak zorunda da değil. Gerisi kaptanın kararına kalmış. Ben suçlamaları kabul etmiyorum, beraatımı istiyorum" şeklinde konuştu.
Şirketin yönetim kurulu üyesi Kayacan Ö. ise Kafkametler gemisinin 2022 yılında ağır bakımlarının yapıldığını tabir ederek, "Türk bayraklı tek bir gemimiz vardı. Kelam konusu olayda batan gemidir. Rastgele bir eksik yoktu, bakımlarını yaptık, evraklarını aldık. Eksik olsa esasen yük taşınmasına müsaade verilmez. Her limanda gerekli görüldüğünde denetleme yapılıyor. Kimilerinde ise rapor tutuluyor" tabirlerine yer verdi.
Olayın yaşandığı gün ilgili kurumlara bilgi verdikten sonra Karadeniz Ereğli ilçesine yola çıktıklarını anlatan Kayacan Ö., "Yola çıktıktan sonra 3-4 saatte Ereğli’ye geldik. O saatte olay teyit edildi. Devlet kendi grubunu kurarak arama kurtarmalar yaptı. Biz de bilgi olarak yardımcı olmaya çalıştık. Bu olaydan ötürü üzgünüz. İçlerinde 10-15 yıllık tanıdıklarımız var. Birlikte ekmeği bölüştüğümüz beşerler vardı. Bu türlü bir şeyin olmasını istemedik" dedi.
Tutuksuz sanık G.Ö. de geminin askeri mendireğe çarptığını öğrendikten sonra daima birlikte şirkette toplandıklarını, yaşanan olaydan ötürü üzgün olduklarını belirtti.
Rusya’dan yola çıkan geminin rotasının İstanbul Boğazı’nı geçerek İzmir’e inerek yükünü boşaltacağını, rotasının bu istikamette olduğuna dikkat çeken sanık avukatı, geminin kaptanının Karasu önlerine geldiğinde önlerinde 6 saatlik yol varken şirketin Boğaz’a gitme tavsiyesine uymadığı tarafındaki tezleri yineledi. Sanık avukatı, 2004 yılında bir kaza yaşandığına atıfta bulunarak, bu sebeple boğaz geçişi kapalı bile olsa kıyı emniyetinin küçük gemileri boğaz içine aldığının altını çizdi. Sanık avukatı ayrıyeten, harika hava koşullarında olayın meydana geldiğini kelamlarına ekledi.
"Gemide daima bakım yapılmadığını düşünüyorum"
Kazadan bir gün evvel gemi çalışanı olan babası Tamer Özer ile görüştüklerini anlatan Atınç Özer, "Kastamonu açıklarındaymışlar. İstanbul Boğazı kapalı olursa Karasu yahut Ereğli’ye gideceklerini bana söyledi. Son seferiydi, İzmir’de yükü indirdikten sonra işi bırakacaktı. Gemi Zonguldak’ta bir sefer arıza vermiş. Gemide daima bakım yapılmadığını düşünüyorum. Geminin girmesine müsaade vermeyen Karasu ve Ereğli Limanı yetkilileri ile Ereğli pilot sorumlularından şikayetçiyim" halinde konuştu.
Eşinin 15 yıldır gemide çalıştığını söyleyen Nuran Özer ise geminin ısıtma sisteminde bile arıza olduğunu hatırlatarak, "Karasu’ya gittiklerini, havanın makûs olduğunu söyledi. Son seferiydi. Geminin kalorifer tesisatı çalışmıyordu. Meskenden giderken ısıtıcı alıp gitmişti" dedi.
Duruşmada ayrıyeten daha evvel ortaya atılan geminin yakınında mayın patladığı tezleri da tartışıldı. Tamer Özer’in oğlu Alper Özer, geminin hasar gördüğünü, derme çatma bakımlar yapıldığını, tesisatın yapılamadığını ve babasının konutundan ısıtıcı götürdüğünü kelamlarına ekledi.
"Babamın fütursuzca karar aldığını söyleyenlerden şikayetçiyim"
Babası hakkındaki savlara reaksiyon gösteren gemi kaptanı Cemal Turan’ın kızı Hasret Çakar, babasının 40 yıllık denizcilik deneyimi olduğunu söyleyerek, "Babamın hatası yoktur. Babamın fütursuzca karar aldığını söyleyenlerden şikayetçiyim. Rusya’ya gitmeden evvel bir hafta Tuzla Tersanesi’nde arıza için modül bekledi" sözlerini kullandı.
Cemal Turan’ın başka kızı Meltem Akkuş da, "Karasu Limanı’nda da alay edercesine gemiyi alamayacaklarını söyleyip, ’Ereğli’de bahtınızı deneyin’ denmiş. Ereğli’de de iki gemi çarpışması olduğu için limana alınmamışlar. Kaza yapan gemiye kimse yardıma gitmemiş. Şirket sahipleri bizimle bağlantıya geçmedi. Tüm sorumlulardan şikayetçiyim" dedi.
Gemi kaptanı Cemal Turan’ın Fransa’da yaşanan bir fırtınada gemisini inançlı alana taşıdığı gerekçesiyle ödül aldığını ve gazetelerde haber konusu olduğunu anlatan oğlu Bora Turan ise, "Irgattaki arıza nedeniyle çapa toplanmadı. Toplanmış olsaydı gemiyi limana sokardı. Olay sonrası biz geminin battığını İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’dan öğrendik" tabirlerini kullandı.
"Gelinime ’Mustafa’yı niçin arıyorsun? Arama öldü’ dedi"
Gemici Mustafa Nacar’ın babası Mehmet Nacar, bir gün evvel oğluyla konuştuğunu, kendisine dalgaların geminin üzerinden aştığını söylediğini anlattı. Baba Nacar, "İzmir’e gideceklerini, İstanbul’da tersanede bakım yapılacağını söyledi. Oğlum birinci kere bu gemiye katıldı. Ereğli’den birinci defa gemiye bindiler ve burada gemi battı. A.D. bizimle irtibat kurmadı, 3 aylık gelinime, ’Mustafa’yı niçin arıyorsun? Arama öldü’ biçiminde kelamlar söyledi. Bizim de bu halde haberimiz oldu" dedi.
"Geminin battığını haberlerde gördük"
Geminin 3. Kaptanı Berke Çamurtaş’ın babası Güngör Çamurtaş, haberlerde olayı görünce ilçeye hareket ettiklerini söyledi. Çamurtaş ayrıyeten, şirket yetkililerinin başsağlığında bile bulunmadığını kelamlarına ekledi.
"54 yıllık hayatımda bu türlü bir fırtına görmedim"
Kafkametler Şirketi’nde 4 yıldır karada yetkilendirilmiş kişi olarak misyon yapan Aytekin D., mahkemede şahit olarak dinlendi. Hava durumunun berbat olduğunu öğrenince geminin kaptanı Cemal Turan’a ulaştığını anlatan Aytekin D., şunları söyledi:
"Havanın makus olduğunu, İstanbul’a gelmesini tavsiye ettim. İstanbul’a gelirseniz acente olarak devreye gireceğimi, yardımcı olacağımı söyledim. Karasu’ya kadar gelmişken ’Ne gerekiyorsa yaparız.’ dedim. Bunun üzerine emniyetli görmediğini söyleyerek, Ereğli’ye döneceğini söyledi. Yaşı benden büyük olduğu için ’tamam ağabey.’ dedim. ’Orada da birebir durumla müsabaka, gerekirse sorabilirsiniz.’ dedim. Son konuşmamız bu formdaydı. Gemi 18 Kasım’da dış limana demirlemiş iletisi geldi. 19 Kasım sabahı aradım demir taraması yaptığını söyledi. Daha sonra da irtibat sağlayamadık. Ereğli’ye geldik. 54 yıllık hayatımda bu türlü bir fırtına görmedim. Bozhane limanı çok berbattı, görüş arası sıfırdı. Gemide daha evvelden bir arıza yoktu. Arıza olsa gemiye aslında kalkış müsaadesi verilmez."
"(Mayın patlaması) Gemide hasar olsa aslında oradan göndermezlerdi"
Ukrayna’da geminin yakınında mayın patladığında hasar oluşup oluşmadığı istikametindeki soruya cevap veren Aytekin D., "Gemi kaptanı beni aradı kıç tarafında bir patlama olduğunu söyledi. Geminin durumunu bildirdik. Çabucak Ukrayna kıyı güvenlik takımları geldi. Kontrol yaptılar, denetim ettiler. Kaptan bir hasar yok dedi. Gemide hasar olsa esasen oradan göndermezlerdi. Geminin ağır bakımları yapıldı. Gemide ufak tefek arızalar olabilir, bu arızalar mühendis tarafından giderilir. Büyük arıza olsa zati yola çıkılmaz. Rastgele bir arıza olursa ufak tefek onlar kendileri yapıp kayıt tutarlar" formunda konuştu.
"Her şeyi çalışır vaziyette kendisine teslim ettim"
Cemal Turan’dan evvel geminin kaptanlığını yapan İbrahim G. de mahkemede şahit olarak dinlendi. İbrahim G., "Yakınımızda 30-40 metrede mayın patladı. Kıyı güvenlik geldi kontrol yaptı. Her tarafının denetimleri yapıldı. O denli bir arıza olmuş olsa esasen müsaade vermezler. Benden sonra geminin kaptanı olan Cemal Turan’a gemiyi teslim ettiğimde her şey çalışıyordu, çalışır vaziyette kendisine teslim ettim" dedi.
Sanık Saffet Ö.’nin sabit ikametgah ile tahliyesini isteyen sanık avukatı, eksper raporunun ön rapor biçiminde olduğunu öne sürerek itirazda bulundu. Tutuklu sanık Saffet Ö.’nün tutukluluk halinin devamını talep eden cumhuriyet savcısı da, mütalaasında evraktaki eksikliklerin giderilmesini talep etti.
Tutuklu sanığa oy çokluğuyla tahliye kararı
Mahkeme heyeti, tutuklu sanık Saffet Ö. hakkında oy çokluğuyla isimli denetim kararları uygulanarak yurt dışına çıkış yasağıyla tahliyesine karar verdi. Sanıkların vazife ve sorumluluklarının tespit edilmesi, evrak kapsamında bulunan bütün bilgi ve dokümanların incelenerek kusurlu olup olmadıkları; kusurlu olmalarının tespiti durumunda da asli ya da tali kusurlu olup olmadıkları tarafında rapor düzenlenmesine karar verildi. Duruşma, 7 Temmuz tarihine ertelendi.
Mahkeme sonrası gazetecilere açıklamalarda bulunan mağdur avukatı Hasan Ali Tan, üç sanık hakkında tutukluluk talep ederken tutuklu sanığın da tahliye edilmesine reaksiyon gösterdi. Tan, "Batan gemide adalet arayışına devam edeceğiz" formunda konuştu.
