Mesleki deneyimim ve araştıran, sorgulayan yapım; kendim ve yakınlarım için hastanelerde her test yaptırdığımızda, sonuca şüpheyle bakmama neden oluyor. İki gün önce yaşadığım bir olay bu konuda ne kadar haklı olduğumu ortaya koydu.
Kızımın kan tahlilleri yaptırmıştık. Parathormon (PTH) denen bir test var. Bunun sonucu kan testiyle ortaya çıkıyor. Parathormonun referans değeri yani normal kabul edilen değeri 15-65 arası.
Bizim testin sonucu hastanede yapılan ölçümde 423 çıktı.
Sağlıkla ilgili, yıllardır yaşadıklarımız bu alana ilgimizi ister istemez artırdı.
Parathormon yüksekliğinde etkilenen başka değerler olduğunu biliyoruz. Mesela vücuttaki kalsiyumun aşırı yükselmesine neden olabiliyor.
Kızımın kalsiyum sonucuna baktığımızda normal değerlerde olduğunu gördük. Diğer test sonuçlarında da bir anormallik olmayınca, parathormon sonucunun ölçüm hatası olabileceğini düşündük ve hemen testi tekrar yaptırmaya karar verdik.
Bu defa araştırma hastanesini tercih ettik. Sonuç tahmin ettiğiniz gibi normal değerlerde çıktı. İyi ki, ilk sonuca inanıp parathormonu baskılayan bir ilaç başlamamışız. Bu tür ilaçlar parathormonu ďüşürürken böbrek fonksiyonlarının bozulmasına neden olabiliyor.
Hastalıklarda tanı koymayı kolaylaştıran sağlık destek birimleri gelişen teknolojiye pararalel alarak çok yaygınlaştı. Radyolojik görüntüleme sistemleri, kan ve idrar testlerinin yapıldığı, klinik mikrobiyoloji laboratuvarları, efor testleri, irili ufaklı ölçüm cihazları, bir takım kimyasal kitler gibi….
Eskiden hekimlerimizin işi çok zordu. Hastalıklara tanı koymak hiç kolay değildi. Şimdi, teknolojinin her türlü nimetlerinden sağlık alanında da yararlanıyoruz. Tanı koymayı kolaylaştıran çeşitli testler var. Hekim bunların sonuçlarına bakarak hastalığın tanısını kolaylıkla koyabiliyor.
Bu testler son derece gelişmiş cihazlar ve ekipmanlar sayesinde yapılıyor. Fakat,
tıbbi ölçüm cihazlarının belirli periyotlarla doğrulama testlerinin, bakımlarının ve kalibrasyon ayarlarının yapılması gerekiyor.
Kalibrasyon; belirlenmiş koşullar altında, doğruluğu bilinen bir ölçüm standardını veya sistemini kullanarak diğer test ve ölçüm aletinin doğruluğunun ölçülmesi, sapmalarının belirlenmesi ve doküman haline getirilmesi için kullanılan ölçümler dizisidir.
Yazımın başında mesleki deneyimim demiştim. Üniversiteyi bitirip, 1984 'te ilk işe girdiğimde; dünya çapında büyük bir firmada Ölçü Test ve Kontrol Mühendisi unvanı ile işe başlamıştım. Telekomünikasyon alanında kullandığımız onlarca karmaşık cihaz vardı. Doğru sonuç almak için kalibrasyonun ne kadar önemli olduğunu o yıllarda anlamıştım. Çalıştığım şirketin Tıp Tekniği bölümü de vardı. Bugün dünyanın Her yerinde, hastanelerde kullanılan Manyetik Rezorans (MR), Tomografi, Ultrason Cihazları ve benzeri cihazlar çalıştığım şirketin Almanya, Münih teki merkezinde üretiyordu. Yani bu konuya uzak değilim.
Kalibrasyonu ve bakımı doğru yapılmamış bir cihazın hastanın felaketine neden olabileceğini unutmayalım.
Türk Ak akrediteli kalibrasyon merkezlerimiz var. Dahası cihazları üreten firmaların bakım, onarım ve kalibrasyon servisleri var. Bu konu ihmale gelmez. Aman dikkat!
İlyas Erbay