Türkiye Cumhuriyeti Devletinin görevini büyük bir hassasiyetle ve ciddiyetle ifa eden kurumları var. Bunlardan biri de Sayıştay
Sayıştay, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin; gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığını denetler, sorumluların hesap ve işlemlerinden kamu zararına yol açan hususları kesin hükme bağlar.
Sayıştay’ın haricinde 9 üyeden oluşan Devlet Denetleme Kurulumuz var. Ayrıca, Kamu Baş Denetçiliği ismi altında bir makam var.
Devletin kontrol mekanizması çok sağlam görünüyor değil mi?
Sayıştay, Yap İşlet Devret Projelerini yürüten şirketlere yapılan garanti ödemelerinin son 5 yılda yüzde bin on iki (%1012) arttığını ve 2023 yılında 56 milyar 824 milyon liraya ulaştığını açıkladı.
* 2019 yılında YİD Projeleri için ödenen garanti tutarı 5 milyar 100 milyon TL
* 2023 yılında YİD Projeleri kapsamında müteahhitlere yapılan garanti ödemelerinin tutarı 56 milyar 800 milyon TL
* Geçtiğimiz yıl yapılan garanti ödemeleri 2019 yılına göre yüzde 1012 artmış.
* OVP de (Orta Vadeli Program) 2025-2026-2027 yılları için garanti ödemelerine ayrılan bütçe 328 milyar 500 milyon TL
BU rakam tahmini. Geçen araç, inen uçak sayısına ve dövize göre değişebiliyor.
CHP nin soru önergesine rağmen YİD Projelerine ilişkin yıllar içerisinde geçen araç sayıları ve garanti bedellerinin ne olduğu Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yanıtlanmadı.
Garanti ödemelerinin katlanarak arttığı, bütçeye çok ağır yük getirdiği gün gibi ortada
Sayıştayın görevi bunları kamuoyuna açıklamak. Sayıştay görevini yapmış rakamları ortaya koymuş.
Bu rakamlar ışığında,
Kamu zararı sözkonusu ise bunu ortaya çıkarmak da devletin denetim mekanizmalarından biri olan Devlet Denetleme Kurulunun görevidir.
Hiç bir şey gizli kalmaz. Zarar varsa, er veya geç, kuruşuna kadar mutlaka ortaya konur.
Sayıştay’ın görev ve sorumlulukları arasında; “sorumluların hesap ve işlemlerinden kamu zararına yol açan hususları kesin hükme bağlanması” da var.
Yap İşlet Devret Projelerinde, işletim süresi sonunda Kamunun net zararı Sayıştay tarafından kuruşu kuruşuna açıklanacaktır.
“Görünen köy kılavuz istemez” diye güzel bir sözümüz var.Ama “Geçti Bor’un pazarı sür eşeği Niğdeye” diye de başka bir sözümüz var.
10 yıl, 20 yıl sonra açıklansa ne olacak? Geçmiş olsun!
Önemli olan yanlışa baştan düşmemek.