Türkiye’de bilhassa Karadeniz Bölgesi’nde her yıl milyar dolarlık ihracat geliri sağlanan fındık başta olmak üzere tarım eserlerine son yıllarda büyük ziyan veren kahverengi kokarcanın, bu dönem fındığa ziyanı yüzde yüze yaklaştığı belirtildi.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr İsmail Demir, Karadeniz kıyı şeridi boyunca süratle yayılan istilacı kokarca böceğinin bölgede bilhassa fındık üretiminde büyük kayıplara yol açtığını söyledi. Demir "Yoğunluğun yüksek olduğu bölgelerde ziyan oranı yüzde 70-80’e, hatta vakit zaman yüzde 100’e ulaşabilmektedir" dedi.
Karadeniz kıyı şeridinin iklim şartlarının kokarca için son derece uygun olduğu belirten Prof. Dr İsmail Demir, istilacı böceğin doğal düşmanının Türkiye’de bulunmamasının yayılım suratını daha da artırdığını kaydetti.
Kokarcanın geniş bitki çeşitliliğiyle beslenebilmesi de kısa müddette yerleşip çoğalmasını kolaylaştırdığını belirten Demir, denize yakın bölgelerde tesiri artan böceğin, rakım yükseldikçe azaldığı, kimi yüksek kesitlerde ise hiç görülmediğini kaydetti.
Böceğin İtalya’da da yaygın göründüğünü kaydeden Demir, "Kokarca, Karadeniz kıyı şeridi boyunca denize paralel formda yayılım göstermekte ve maalesef kıyı şeridimizin uzunluğu nedeniyle çok geniş bir alanda tesirli olmaktadır. Böcek, 2017 yılında Batum’dan ülkemize giriş yapmış, birebir periyotta İstanbul’da da tespit edilmiştir; İstanbul’a ise Avrupa’dan ulaşmıştır. Avrupa’da bilhassa İtalya’da çok yaygın ve tesirlidir ve oradan ülkemize taşınmıştır. Doğu Karadeniz’de ise Batum’da hayli ağır ve tesirliydi; Gürcistan üzerinden de bölgemize giriş yapmıştır. Karadeniz kıyı şeridi, bu böcek için çok uygun bir iklim sunmaktadır" diye konuştu.

"Böceğin doğal düşmanı yoktur"
Böceğin doğal düşmanı olmadığını belirten Demir, " Böceğin doğal düşmanı yoktur. Samuray arısı doğal düşmanlarından biri olsa da istilacı çeşitlerde bu tıp doğal düşmanlar çoklukla geriden çok sonra geliyor. Bu böceğin doğal düşmanı hala ülkemize ulaşmamıştır. Ayrıyeten beslendiği bitki çeşitliliği çok geniş olduğu için kısa müddette bölgemize yerleşmiş ve süratle yayılmıştır. Bu yayılım nedeniyle bilhassa fındıkta büyük bir ekonomik kayıp yaşanmaktadır. Böcek kıyı şeridinde çok ağırdır. Rakım 300-500 metreye çıktıkça yoğunluğu ve sayısı besbelli formda azalmaktadır. Bu nedenle zararın boyutu da yoğunlukla gerçek orantılıdır. Yomra’nın Yokuşlu Mahallesi’ndenim; geçen yıl yaklaşık 300-400 metre rakımdaki bahçemde yiyecek fındık bulamadım. Bu yıl ise yoğunluk geçen yılın 20-30-40 katına çıkmış durumdaydı. Münasebetiyle geçen yıl az da olsa fındık bulamadığım bahçede bu yıl hiç bulamadım. Yoğunluğun yüksek olduğu yerlerde ziyan oranı yüzde yüze kadar çıkmaktadır. Rakım yükseldikçe zararın azaldığı görülmektedir. Zerzevat ve meyvelerde de farklı oranlarda ziyan oluşmaktadır. Yoğunluğun yüksek olduğu bölgelerde ziyan oranı yüzde 70-80’e, hatta vakit zaman yüzde 100’e ulaşabilmektedir. Bu durum bilhassa denize yakın kısımlarda görülmekte; rakım arttıkça yoğunluk azalmakta hatta kimi yüksek bölgelerde hiç görülmemektedir" formunda konuştu.
Demir, böceğin rakıma bağlı olarak kendine uygun ömür alanlarını seçtiğini kaydederek "Böcekler, rakıma bağlı olarak kendilerine uygun ömür alanları seçmektedir. Hem beslendikleri bitkiler hem de sıcaklık-soğukluk üzere çevresel şartlar bu dağılımı belirlemektedir. Bu, böceğin daha üstlere çıkmayacağı manasına gelmez; global iklim değişikliğinin tesiriyle gelecekte daha yüksek rakımlara da yayılabilir. Bu durum tüm istilacı böcekler için geçerlidir" sözlerini kullandı.