Giresun’da artık unutulmaya yüz tutmuş mesleklerden biri olan semerciliğin son temsilcilerinden 74 yaşındaki Azmi Kenan Dikmen, öğretmenlik yerine çıraklığı tercih ederek başladığı meslek hayatında tam 60 yılı geride bıraktı. Zanaat aşkıyla ördüğü hayat hikayesi, bugün hem kaybolan bir mesleğin öyküsü hem de alın teriyle kazanılan helal lokmanın simgesi.
Öğretmenliği değil, çıraklığı seçti
Henüz 12 yaşındayken meslek seyahatine başlayan Azmi Kenan Dikmen’in, ilkokul yıllarında Samsun Ladik Öğretmen Okulu sınavını kazanmasına karşın, onun tercihi çıraklık oldu. Semerci çıraklığını tercih ettiği için pişmanlık duymadığını anlatan Dikmen, "Öğretmen okuluna girecektim. O sırada ustam bir marangoz arıyordu. Beni tavsiye ettiler. İki gün çalıştım, işimi beğendi. ’Gel çırak ol’ dedi. Ben de ’öğretmen okuluna gideceğim’ dedim. O ise, ’bu mesleği öğren, öğretmen maaşından ne olur? Ben cumhurbaşkanı maaşı kazanıyorum’ deyince, babamın da takviyesiyle semerciliğe başladım. Kısa müddette yeteneğim ve ustamın ustalığıyla bu işi öğrendim. Usta âlâ olursa çırak da uygun yetişir. Ben de 2 yıl süren çıraklığın akabinde 14 yaşında kendi dükkanımı açtım. Genç yaşında başlayan bu seyahatte hiç pişman olmadım. Pişman değilim. Zira bu zanaattan para kazandık, 3 çocuk yetiştirdim" dedi.
Ulaşım gelişti, semercilik unutuldu
Yol ve ulaşımın gelişmesiyle mesleğin de sonunun geldiğini tabir eden Dikmen, "Mesleğe başladığım yıllarda semercilik beğenilen mesleklerden biriydi. Yol ve araçların gelişmediği yıllarda, köy hayatının temel yük taşıyıcıları atlar ve katırlardı. Fakat ulaşım imkanlarının gelişmesiyle birlikte, mesleğin sonu da yaklaşmaya başladı. Evvelden her kapıda bir hayvan vardı. Yol olmadığından herkes yükünü hayvanla taşırdı. Fakat artık yollar yapıldı, araçlar çoğaldı. At, katır kalmayınca semercilik de bitti.
Bugün artık yılda yalnızca birkaç sipariş üzerine semer yapıp tamirat yapıyorum. Ben de emekli oldum. Tanıyan bilenler için yılda bir iki semer yapıyorum, hepsi bu kadar" diye konuştu.
"İyi semer ustanın imzasıdır"
İyi bir semerin nasıl olması gerektiğini anlatırken, mesleğinin inceliklerini kaydeden Dikmen, "Semer içi, göl kenarlarında yetişen hasır otundan yapılır. Ağacı gürgen olur. Deri katmanlar kullanılırdı. Lakin artık ne ot biçen kaldı, ne deri tabakacı. Hepsi birbirine bağlı üretimlerdi. Gereç üretimi bitince semercilik de bitti. Semer yalnızca bir yük taşıma aracı değil, birebir vakitte hayvanın sıhhatini ve istikrarını direkt etkileyen değerli bir zanaat eseri. Yanlış yapılmış bir semerin, hayvanın sırtına ve beline önemli ziyanlar verebilir. Âlâ bir semer ustasının imzasını taşır" bilgisini paylaştı.
"Zanaatkarlıkta dürüstlük en büyük servet"
Meslekteki muvaffakiyetinin sırrını dürüstlük anlayışına bağlayan Dikmen, "Hangi işi yaparsan yap, dürüst yapacaksın. Gereçten çalmayacaksın, müşteriyi kandırmayacaksın. Benim yaptığım semer 10 yıl dayanıyordu. Diğerleri 2-3 yılda yıpranacak semer yapıyordu. Fakat müşteri tekrar gelip beni buluyordu. Dürüstlük kazanır. Zanaat kültürünün en değerli kıymetlerinden biri olan ahilik geleneğine bağlı kalarak çalıştım. Ticaretin de temelinde dürüstlük var. Devletin bile memurları dürüst çalışırsa devlet kazanır, halkı güçlü olur. Esnafı, zanaatkarı dürüst olursa devleti kazanır. Semercilik de yapsan devletini, milletini düşünen dürüst olmalıdır" tabirlerini kullandı.
Mesleğin son temsilcisi
Bugün artık semercilik mesleğini sürdüren kimse kalmadığını hüzünle lisana getiren Giresun’un son semercisi Dikmen, "Yetiştirdiğim ustalar da mesleği bıraktı. Öteki mesleklere yöneldiler ya da gurbete gittiler. Evvelce çıraklar yetişirdi. Bizim meslek vakte yenik düştü lakin hala gereksinim duyulan mesleklerde de çırak bulunmuyor. Gençler masa başı iş istiyor, kimse zanaat öğrenmek istemiyor" formunda konuştu.