Tarım ve Orman Vilayet Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamaya nazaran, 2023 yılında 11 ilçede yaklaşık bin 700 üreticinin 45 bin dekar alanda siyez üretimi gerçekleştirdiği ve dekar başına 230 kilogram ortalama eser hesaplandığında toplam 10 bin 350 ton siyez buğdayı elde edildiği belirtildi.
Kastamonu’da geçmişi 12 bin yıl öncesine dayanan ve günümüze kadar genetiği değiştirilmeden gelen “Hitit” buğdayı olarak da bilinen siyez buğdayının hasadı tamamlandı. Mergüze ve Cet Siyez ismiyle tescillenen ve coğrafik işaret alan siyez buğdayı, bu yıl Kastamonu’da 45 bin dekar alanda üretildi. 11 ilçede dikimi yapılan siyez buğdayından dekar başına 230 kilogram eser alındı. Buna nazaran, Kastamonu’da bin 700 çiftçinin dikimini yaptığı siyez buğdayından toplamda 10 bin 350 ton siyez buğdayı hasadı yapıldı.
Kastamonu Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yapılan yazılı açıklamada, “Siyez buğdayı, Triticum monococcum kaplıca kümesi buğdaylardan olup, başakçıkları tek taneli ve kavuzlu bir yapıya sahiptir. Vilayetimizde bilhassa 750 metre rakım üzerindeki kıraç ve ağır bünyeli topraklarda ekilmektedir. Merkez ilçe Kuzyaka bölgesi, İhsangazi, Seydiler ve Devrekani ilçeleri en fazla ekim alanına sahiptir. Kavuz taneyi sıkıca sardığından, başka buğday çeşitlerinden farklı olarak hasat ve harman sırasında ayrılmamaktadır. Bu nedenle bu buğday çeşidi tarlaya ekildiğinde, yetişme devri ve depolanma hastalık ve zararlılara karşı kendilerini koruyabilmektedir. Siyez buğdayı soğuğa, sıcağa, hastalıklara, zararlılara ve besin unsuru az olan yoksul topraklara karşı daha toleranslı bir çeşittir. Vilayetimizde Siyez randımanı ortalama 230 kg/da olup 120-400 kg/da ortasında arazi ve bakım kurallarına nazaran değişiklik göstermektedir. Vilayetimizde 2023 yılında 11 ilçede yaklaşık bin 700 üreticimizle 45 bin dekar alanda siyez üretimi gerçekleşmiştir. Dekar başına 230 kilogram ortalama eser hesaplandığında toplam 10 bin 350 ton siyez buğdayı elde edilmiştir” denildi.
Kastamonu’da Merkez, Seydiler, İhsangazi, Tosya ve Devrekani ilçelerinde toplam 11 adet kayıtlı işletme tarafından siyez sürece ve paketleme sürecinin yapıldığının belirtildiği açıklamada, “Siyez bulgurunun piyasada kilosu şu an için 25-30 TL den satışı yapılmaktadır. Siyez unu da aşağı üst birebir fiyatlarda satışta yerini almaktadır. Siyez unuyla yapılan ürünler( siyez ekmeği, Siyez simidi, pasta eserleri vb) şimdi yeni yaygınlaşma kademesindedir. Bu hususta çalışan firmalar her geçen yıl artmaktadır. Buğdaydan eser elde etmede daha sıkıntı ve çeşitli süreçlere tabi tutulması nedeniyle satış fiyatı başka bulgurlara nazaran yüksek olan, başta siyez bulguru olmak üzere siyez buğdayı eserleri, genetiği bozulmamış ve sağlıklı olması nedeniyle tercih edilmektedir” tabir edildi.
Kastamonu Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü, Kastamonu Üniversitesi Sürdürülebilir Tarım ve Doğal Bitki Kaynakları Anabilim Kısmı Başkanlığı, Kastamonu Ticaret ve Sanayi Odası, Ankara Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ile İhsangazi İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından 2016 yılında imzalanan işbirliği protokolü çerçevesinde, “Siyez Buğdayında (Triticum monococcum L. subsp. monococcum) Seleksiyon Islahı İçin Başlangıç Malzemesinin Oluşturulması Projesi” hayata geçirildiğinin hatırlatıldığı açıklamada, “6 yıllık çalışmanın sonucunda Enstitü Müdürü Dr. Ayten Salantur’un tescile aday sunduğu iki adet siyez buğdayı çeşit adayı 15 Nisan 2021 tarihinde Mergüze ve Cet Siyez isminde tescil edildi. Vilayetimizde 2 üretici 2023 yılında sertifikalı siyez tohumu üretimi için yetiştiricilik dokümanı almıştır. Vilayet Müdürlüğümüzce Bakanlığa sunulan organik siyez yetiştiriciliği projesi kabul edilmiş olup 2023 yılından itibaren 50 üreticimizde sertifikalandırma süreçleri başlamıştır” kaydedildi.